کارنامه ٩ماهه بازارها

به گزارش بنکر (Banker)،  در ۹‌ماه سپری شده از سال‌جاری، نرخ هر دلار آمریکا، با ۲۰.۱۶درصد رشد مواجه شده و بیشترین سود را نصیب سرمایه‌گذاران در این بازار کرده است. در ۹‌ماه گذشته، قیمت هر دلار آمریکا با ۵هزارو۸۰تومان افزایش، از ۲۵هزارو۲۰۰تومان، به ۳۰هزارو۲۸۰تومان، در پایان آذر‌ماه رسید.

بعد از دلار، طلای آب شده، که این روزها، به‌دلیل افزایش استقبال سرمایه‌گذاران حرفه‌ای، بسیار پرطرفدار شده، بیشترین رشد قیمت را داشته است. به‌طوری که؛ قیمت هر مثقال طلای آب شده و هر گرم طلای ۱۸عیار، در این مدت، ۱۹.۷درصد افزایش یافته است.

سکه طرح قدیم هم با ۱۸.۶درصد رشد، در رتبه سوم پر بازده‌ترین بازارها، از ابتدای امسال تاکنون قرار گرفته است. آمارها نشان می‌دهد؛ از ابتدای امسال تاکنون، میانگین قیمت هر مترمربع مسکن، در شهر تهران، با ۲میلیون‌و۹۹۸هزار تومان افزایش، به محدوده ۳۲میلیون‌و۳۲۰هزار تومان رسیده و معادل ۱۰درصد رشد کرده است.

میزان بازده بورس هم به روایت شاخص کل، که مرجع مدیران بازارسهام است، کمتر از یک درصد بوده اما به روایت شاخص قیمت، که مورد استناد فعالان بازار است. منفی ۲۴درصد بوده است. اما دلیل این اختلاف آماری چیست؟

اثر متفاوت تورم بر بازارها

سهامداران می‌گویند؛ شاخص کل، بیانگر واقعیت‌های بورس نیست. به‌باور آنان، میزان نزول بازار سهام، بیش از ارقامی است که شاخص کل بورس نشان می‌دهد. آمارها این ادعای سهامداران را تأیید می‌کند. طبق اطلاعات موجود، در شرایطی که از ابتدای امسال تاکنون، شاخص کل بورس ۰.۸درصد رشد کرده، شاخص کل هم وزن، ۲۱درصد و شاخص قیمت ۲۴درصد افت کرده است.

محاسبات همشهری نشان می‌دهد، بازار سهام، از ابتدای امسال تاکنون، نه فقط نتوانسته نرخ تورم را پوشش دهد؛ بلکه در مقایسه با سایر بازارها نیز، عقب‌افتادگی قابل توجهی دارد. نرخ تورم نقطه به نقطه، در آبان‌ماه امسال، به ۳۵.۶درصد رسید، درحالی‌که در همین دوره، یعنی از آبان پارسال تاکنون، ۲۰۰میلیارد دلار از ارزش بازار سهام از دست رفته است، این اتفاق در حالی رخ داده است که؛ تورم یکی از مهم‌ترین محرک‌های بازار سهام است.

روند رشد نرخ تورم، از ابتدای امسال تاکنون، به رشد بازارهای طلا، ارز و مسکن منجر شده، اما این موضوع بر رشد قیمت سهام، در بورس، اثری نداشته است. در چنین شرایطی، آمارها نشان می‌دهد؛ شدت نزول بازار سهام بیش از آن چیزی است که شاخص کل بورس نمایش می‌دهد. این موضوع از سال‌ها پیش مورد اعتراض سهامداران بوده است.

نزول واقعی بورس

آمارها نشان می‌دهد؛ شاخص کل بورس تهران در ابتدای امسال در محدوده یک‌میلیون‌و۳۰۷هزار واحد بود و اکنون به محدوده یک‌میلیون‌و۳۱۸هزار واحد رسیده است. یعنی شاخص کل بورس تهران، که به‌عنوان نماگر بازده سرمایه‌گذاری در بورس معرفی می‌شود، از ابتدای امسال تاکنون ۰.۸درصد رشد کرده است.

اما در همین مدت شاخص هم‌وزن، که اثر روند قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بر آن حذف شده، ۲۱درصد افت کرده است. محاسبات نشان می‌دهد؛ شاخص قیمت نیز، که عمدتا نوسان قیمت سهام شرکت‌ها را، بدون درنظر گرفتن بازده نقدی آن‌ها، نشان می‌دهد، در همین دوره ۲۴درصد افت کرده است.

روند ۲شاخص هم‌وزن و قیمت نشان می‌دهد؛ سهامداران، به‌طور میانگین، از ابتدای امسال تاکنون، بدون درنظر گرفتن میزان تورم، حداقل بین ۲۰ تا ۲۴درصد زیان کرده‌اند. چنانچه نرخ تورم را هم در محاسبات اعمال کنیم، میزان زیان واقعی سرمایه‌گذاران بورس، از مرز ۵۰درصد هم فراتر خواهد رفت.

دلایل تفاوت در نماگر‌های بورس

دلیل تفاوت معنادار شاخص کل بورس، با شاخص هم وزن و شاخص قیمت، به نحوه محاسبه این شاخص‌هابازمی‌گردد. فرمول محاسبه شاخص کل بورس تهران به‌نحوی است که؛ در آن، وزن شرکت‌های بزرگ بورس، بیش از سایر شرکت‌هاست. چون عموما نوسان قیمت سهام شرکت‌های بزرگ بورس، با عملیات بازار‌گردانی سهام، کنترل می‌شود، نوسان شاخص بورس، از میزان نزول واقعی رخ داده در سبد عموم سهامداران فعال بازار، کمتر است.

همین موضوع به تفاوت روند شاخص کل با روند شاخص هم‌وزن منجر شده است. از سوی دیگر در فرمول محاسبه شاخص‌کل، سودی که شرکت‌های بورس در مجامع عمومی تقسیم می‌کنند هم اثر‌گذار است. شرکت‌های بورس، از ابتدای امسال تاکنون، ۲۵۶هزار میلیارد تومان سود نقدی در مجامع عمومی تقسیم کرده‌اند، این میزان سود، طبق فرمول، در شاخص کل بورس محاسبه شده و درنتیجه این شاخص را مثبت نمایش داده است. درحالی‌که در شاخص قیمت فقط میزان نوسان قیمت سهام شرکت‌های بورس، دردوره‌های زمانی مختلف، بدون درنظر گرفته شدن سود تقسیم شده در مجامع، نمایش داده می‌شود.