به گزارش بنکر (Banker)، همزمان با نزدیک‌شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری در 28خرداد‌ماه امسال، واکنش بازار ارز به این عامل برون‌زا بیشتر شده. به باور فعالان بازار، نتایج این انتخابات می‌تواند روی اقتصاد و سیاست خارجی ایران تأثیر زیادی داشته باشد؛ این دو عامل می‌تواند به‌طور مستقیم قیمت دلار را در ماه‌های آینده، به‌ویژه بعد از تعیین رئیس‌جمهور جدید، تحت‌تأثیر قرار دهد.
دیروز و به فاصله یک روز بعد از پایان ثبت نام نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری، شیب صعودی قیمت دلار بیشتر شد و قیمت هر دلار آمریکا با 700تومان افزایش از 22هزارو 700تومان به 23هزارو 400تومان رسید. این رشد 3درصدی قیمت دلار در شرایطی اتفاق افتاد که روز شنبه هم در جریان ثبت نام نامزد‌های ریاست‌جمهوری قیمت هر دلار آمریکا دست‌کم 400تومان افزایش یافته بود.به‌نظر می‌رسد همزمان با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری، نگاه بازار ارز از وین به سمت انتخابات ریاست‌جمهوری تغییر جهت داده، به‌ویژه آنکه به‌نظر می‌رسد نتایج انتخابات می‌تواند بر مذاکرات وین هم تأثیر‌گذار باشد.
شتاب گرفتن روند رشد قیمت دلار ظرف 2روز گذشته، در شرایطی اتفاق افتاد که 10روز پیش امیدواری برای نزول قیمت دلار به کانال 20هزار تومانی، تحت‌تأثیر مذاکرات وین افزایش یافته بود اما از هفته گذشته تاکنون قیمت هر دلار آمریکا 11درصد افزایش یافته است.ریشه‌یابی دلایل رشد دوباره قیمت دلار برخلاف امیدواری‌هایی که برای احیای برجام به‌وجود آمده احتمال وقوع 2 سناریو را تقویت می‌کند. از یک طرف به‌نظر می‌رسد رشد قیمت دلار ناشی از اثراتی است که دیدگاه رئیس‌جمهور بعدی بر سیاست و اقتصاد دارد و از سوی دیگر برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که رشد قیمت دلار بر بستر یک رقابت انتخاباتی محقق شده است.
نگاه دولت بعدی
به نوشته همشهری، اغلب اقتصاددانان بر این باورند که انتخابات 1400به‌دلیل ابربحران‌هایی که اقتصاد ایران در دهه آینده با آن مواجه است و می‌تواند به خلق چالش‌های بزرگی برای جغرافیای ایران منجر شود، در نتیجه از حساسیت زیادی برخوردار است و در این زمینه نگاه سیاسی و اقتصادی رئیس‌جمهور بعدی اهمیتی حیاتی در حل این چالش‌ها دارد. به زعم اقتصاددانان برای حل این چالش‌ها نگاه سیاسی رئیس‌جمهور بعدی باید به‌گونه‌ای باشد که اقتصاد ایران را از حالت بسته به باز تغییر دهد و نگاه اقتصادی رئیس‌جمهور هم باید معطوف به کنترل تورم، رشد تولید ناخالص داخلی و رفع موانع پیش روی تولید بربستر یک اقتصاد رقابتی باشد.
اینها نکاتی کلیدی هستند که می‌توانند به تلاطم در بازار‌ها به‌ویژه بازار ارز منجر شوند.
به‌طور واضح سیاست‌های اقتصادی که منجر به خلق پول و افزایش کسری بودجه شود می‌تواند به رشد تورم و تداوم رشد قیمت دلار منجر شود و از منظر سیاست خارجی هم تسهیل در روابط خارجی و گسترش همکاری‌ها با شرق وغرب می‌تواند اقتصاد ایران را از حالت بسته خارج کند و سطح دسترسی ایران را به منابع ارزی بیشتر کند.
شاید حتی نگاه بازار ارز این روزها به سیاست خارجی دولت بیشتر از اقتصاد باشد.زیرا بخش زیادی از رشد قیمت دلار به‌ویژه از سال 1397تاکنون بر بستر محدودیت‌هایی به‌وجود آمد که در نتیجه تحریم‌های اقتصادی به وقوع پیوست و به مسدود شدن جریان ورود ارز به کشور منجر شد؛ بنابراین انتخاب دولتی که بتواند اقتصاد ایران را از حالت بسته خارج کند و به یک اقتصاد باز تبدیل کند اهمیت زیادی برای بازار ارز دارد زیرا این نگاه می‌تواند سطح دسترسی به منابع ارزی ایران را بیشتر کند و کفه عرضه و تقاضا را به نفع کاهش قیمت ارز تغییر دهد.
هرچند سیاست خارجی ایران در نهاد‌های بالادستی تعیین می‌شود و اثر دولت در این سیاست‌ها ناچیز است با این حال دولت‌ها در این زمینه نقش تسهیلگر یا کاتالیزور را دارند، به بیان دیگر دولت می‌تواند در تغییر نوع نگاه نهاد‌های بالادستی اثر‌گذار باشد. به‌عنوان نمونه در دولت نهم و دهم به‌دلیل گسترش گفتمان برخوردگرایانه در فضای بین‌الملل یک اجماع جهانی علیه ایران شکل گرفت که اثرات دنباله‌دار آن هنوز هم ادامه دارد اما در دولت حسن روحانی نگاه متعادل‌تری در این زمینه حاکم شد که نقش تسهیلگر در روابط بین‌الملل داشت.
در چنین فضایی اکنون بازار ارز نگاه ویژه‌ای به انتخابات ریاست‌جمهوری دارد و شاید یکی از دلایل رشد قیمت دلار ظرف روز‌های گذشته این بوده که احتمالا بازار گمان می‌برد رئیس‌جمهور بعدی فاقد ظرفیت لازم برای باز کردن اقتصاد ایران و افزایش تولید و کاهش تورم است.
رقابت انتخاباتی بر بستر ارز
سناریوی دیگری که درباره دلایل رشد قیمت دلار ظرف چند روز گذشته قابل تصور است، افزایش قیمت دلار بر بستر فضای رقابت‌های انتخاباتی است. این گمانه‌زنی به‌ویژه از روز شنبه بیشتر از گذشته تقویت شده است.
یک‌ماه مانده به برگزاری انتخابات، به‌نظر می‌رسد رقابتی درونی در بین جناح‌های سیاسی شکل گرفته تا همدیگر را از امکاناتی که ممکن است در فضای تبلیغاتی جناح مقابل تأثیر مثبت داشته باشد محروم کنند؛ به همین دلیل برخی جناح‌های سیاسی از طریق دستکاری در بازار در تلاشند تا مانع نزول بیشتر قیمت دلار شوند تا از این طریق بعضی امتیاز‌هایی را که ممکن است برخی کاندیداهای نزدیک به دولت دوازدهم از آنها استفاده کنند، سلب کنند.
به بیان دیگر جناح‌های رقیب در تلاشند تا ازطریق دستکاری در نماگر‌های اقتصادی، پتانسیل امتیاز‌های اقتصادی را که ممکن است کاندیداهای نزدیک به دولت از آن استفاده کنند به حداقل ممکن برسانند. در سوی مقابل هم کاندیداهای نزدیک به دولت مسیر متفاوتی را دنبال می‌کنند.
این گمانه‌زنی‌ها از روز شنبه همزمان با تلاش‌های بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز و تزریق 102میلیون دلار به سامانه نیما بیشتر از قبل تقویت شد و این باور را که دو جناح در بازار ارز رویاروی یکدیگر صف‌بندی کرده‌اند، بیشتر از گذشته تقویت کرد. حتی برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی است یکی از دلایل رشد قیمت دلار ظرف 2 روز گذشته اعلام کاندیداتوری عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی بوده است که مخالفان را برآن داشته تا از طریق دستکاری در بازار ارز امتیازاتی را که قرار است او در انتخابات ریاست‌جمهوری در تقابل با سایر کاندیداها از آن استفاده کند، از او سلب کنند.
در چنین شرایطی برخی منتقدان می‌گویند فارغ از گمانه‌زنی‌های انجام شده، از امروز تحرکات بانک مرکزی در بازار ارز، ناخودآگاه رنگ و بوی سیاسی به‌خود می‌گیرد و این نهاد تلاش خواهد کرد تا از طریق ارزپاشی در بازار جلوی رشد قیمت دلار را، که سرعت آن هر روز در حال افزایش است، بگیرد. به‌گفته آنان، نشانه‌های این ارزپاشی در بازار ارز از روز شنبه با تزریق منابع ارزی جدید در سامانه نیما نمایان شد، منتقدان مدعی‌اند در آستانه برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری بانک مرکزی تلاش‌های بیشتری برای تزریق ارز به بازار انجام می‌دهد. اما در مقابل، مدافعان نهاد ناظر بازار ارز، می‌گوینداین روزها حجم منابع ارزی در دسترس بانک مرکزی نسبت به ماه‌های گذشته تحت‌تأثیر گشایش‌های سیاسی انجام شده بیشتر شده و دست بانک مرکزی برای تزریق ارز به بازار بیشتر از گذشته است.
