بیت کوین؛ قایق نجات در تلاطم اقتصادی

ما در جهانی آکنده از مشکلات اقتصادی و سیاسی زندگی می‌کنیم. نرخ تورم که پس از بحران کووید۱۹ دامن‌گیر تمام کشورهای جهان شده، به مناطق محروم و کشورهای درحال‌توسعه آسیب بیشتری وارد کرده است.

بی‌ثباتی مالی گسترده درکنار افزایش قیمت موادغذایی و نرخ انرژی، تنها به تنش جنگ روسیه‌ و اوکراین احتیاج داشت تا رکود بین‌المللی را به بدترین شرایط در سه‌ دهه گذشته برساند.

در شرایطی که تورم نفس اقتصاد را بُریده است، دارایی دیجیتال ضدتورمی و غیرمتمرکزی همچون بیت کوین می‌تواند نجات‌بخش ظاهر شود؛ اما چه گام‌هایی برای پذیرش گسترده‌تر بیت کوین باید برداشته شود؟

در این مطلب، یادداشتی از حیدر رفیق (Haider Rafique)، مدیر ارشد بازاریابی در بخش بین‌المللی صرافی «OKX» را می‌خوانید که اخیراً در وب‌سایت «بیت‌کوین‌مگزین» منتشر شده است.

رفیق به‌اختصار توضیح می‌دهد که چگونه آگاهی‌رسانی عمومی و پذیرش بیت کوین می‌تواند به رفع تبعیض اقتصادی و اختلاف طبقاتی کمک کند. ادامه مطلب را از زبان حیدر رفیق می‌خوانید.

بیت کوین؛ انقلابی در سطح دسترسی افراد به خدمات بانکی

از‌نظر اقتصادی، سال گذشته میلادی سالی وحشتناک و دیوانه‌وار همراه با اتفاقاتی ناگوار بود؛ بنابراین، طبیعی است که در نگاه به این سال، اولین جرقه‌های انقلاب بزرگ بعدی در حوزه فناوری را نادیده بگیریم.

هرفردی که به این تحول در دنیای فناوری شک دارد، فقط کافی است چند دقیقه‌ای با ربات چت هوش مصنوعی «ChatGPT» کار کند. این ربات چت شگفت‌انگیز به‌راحتی می‌تواند نشان دهد که هوش مصنوعی چگونه می‌تواند جامعه را در سال‌های آینده تغییر دهد.

چرخه‌های مختلف بازار می‌آیند و می‌روند؛ اما نوآوری‌هایی که امروزه ساخته می‌شوند، قابلیت ماندگاری را برای دگرگونی شیوه زندگی در آینده به‌ارمغان می‌آورند. بااین‌حال، بخش تأسف‌بار ماجرا که کمتر به آن پرداخته شده، این است که بسیاری از افراد بهره‌ای از پیشرفت‌های فناورانه نمی‌برند.

تقریباً ۱.۵میلیارد نفر در سراسر جهان از خدمات بانکی بی‌بهره هستند و به سیستم مالی مدرن دسترسی ندارند. در دوران رکود اقتصادی، این افراد بخت کمی برای بهبود استانداردهای اولیه زندگی خود دارند، چه برسد به اینکه بتوانند از فناوری‌های جدیدی استفاده کنند که می‌تواند زندگی‌شان را بهتر کند.

اکثر افراد بی‌بهره از خدمات بانکی در کشورهای درحال‌توسعه زندگی می‌کنند. این در حالی است که تورم گسترده و شدید سال ۲۰۲۲ بیش‌ازهمه دامن‌گیر کشورهای درحال‌توسعه شد و ظاهراً قرار نیست به‌زودی از بین برود. طبق برآوردهای صندوق بین‌المللی پول (IMF)، تورم در سال ۲۰۲۳ در بازارهای نوظهور و اقتصادهای درحال‌توسعه تقریباً دو برابر بازارها و اقتصادهای پیشرفته خواهد بود.

سال گذشته، شاهد نمونه‌های وحشتناکی از تورم‌های بی‌سابقه بودیم. به‌عنوان مثال، تورم سالانه در ترکیه به ۸۵درصد رسید و لبنان سال ۲۰۲۲ را با تورم سالانه‌ بیش از ۱۰۰درصد سپری کرد. در این کشورها، سیاست‌های مالی سرکوبگرانه و مداخله‌جویانه با ایجاد بحران‌های سیاسی کاهش سطح دسترسی افراد به خدمات بانکی مطمئن را به‌همراه داشت.

کاهش دسترسی قشر آسیب‌پذیر به رفاه مالی و اقتصادی دلایل مختلفی دارد. برخی از عوامل تأثیرگذار بر تبعیض اقتصادی شامل مشکلات زیربنایی موجود در سیستم‌های مالی سنتی و سیاست‌گذاری‌ اشتباه بسیاری از دولت‌ها می‌شود.

بیت کوین؛ قایق نجات در تلاطم اقتصادی

بیت کوین می‌تواند به رفع این مشکل کمک کند. اگرچه علاجی قطعی برای مشکلات اقتصادی وجود ندارد، به‌واسطه بیت کوین می‌توانیم میزان شمول مالی و برابری اقتصادی را برای افراد بی‌بهره از خدمات بانکی افزایش دهیم. سه گواه اصلی زیر می‌توانند نقش دگرگون‌کننده بیت کوین را ثابت کنند:

بیت کوین پولی است که برای انتقال در سرتاسر جهان به واسطه نیازی ندارد: شبکه بیت کوین در سرتاسر جهان به‌صورت غیرمتمرکز در‌اختیار کاربران قرار گرفته است و در‌اختیار دولت یا حاکمیت یا نهاد نظارتی مرکزی نیست. بنابراین، افراد در هر زمان و مکان می‌توانند بدون نیاز به مراجعه به نهادهای بانکی دولتی و بین‌المللی، برای یکدیگر پول واریز کنند.

طراحی و برنامه‌ریزی بیت کوین ضدتورمی است: الگوریتم بیت کوین میزان عرضه کوین‌ها را تقریباً هر چهار سال یک‌ بار در رویدادی به‌ نام «هاوینگ» به نصف کاهش می‌دهد. این طراحی با کاهش میزان عرضه دربرابر تقاضا، با تورم و کاهش ارزش دارایی در این شبکه مبارزه می‌کند.

بیت کوین پروتکلی متن‌باز و غیرمتمرکز و بدون‌نیاز به مجوز است: هر فردی که به اینترنت دسترسی داشته باشد، می‌تواند با چند کلیک یک حساب کاربری بیت کوین برای خود ایجاد کند. این حساب کاربری به کاغذبازی یا اخذ مجوز از مقام‌های قضایی و بانکی نیازی ندارد. این ویژگی می‌تواند زندگی مالی و اقتصادی افراد بی‌بهره از خدمات بانکی سنتی را متحول کند.

بااین‌حال برای عملیاتی‌شدن ظرفیت بیت کوین، شکاف اطلاعاتی عظیمی وجود دارد که باید پُر شود. به‌همین‌دلیل، ابتدا باید به افراد درباره ماهیت و اهداف بیت کوین آموزش دهیم و چند نمونه از دستاوردها و عملکردهای بیت کوین را نیز به آنان خاطرنشان کنیم.

افزون‌براین، باید برای سیاست‌هایی مبارزه کنیم که اجازه می‌دهند از تمام مزایای منحصربه‌فرد فناوری بیت کوین بهره ببریم. بدین‌ترتیب، می‌توانیم بهترین اکوسیستم را برای کارایی بیت کوین ایجاد کنیم تا به‌‌طور مؤثر و مطلوب شاهد تغییر در سیستم اقتصادی باشیم.

افزایش پذیرش بیت کوین ازطریق آموزش

در‌حال‌حاضر، اقتصاد در سرتاسر جهان با موانع و مشکلات گسترده‌ای روبه‌روست و در مواردی به بن‌بست رسیده است. این فضا می‌تواند برای طرفداران بیت کوین ایدئال باشد تا وارد گود شوند و برای پذیرش هرچه‌بیشتر بیت کوین به‌عنوان ذخیره ارزش و فناوری پرداخت بکوشند.

بااین‌حال، مشکل این است که بسیاری از افراد معمولی درک درستی از بیت کوین ندارند. در سالی که گذشت، اتفاقاتی همچون افت شدید بازار کریپتو و ورشکستگی شرکت سرمایه‌گذاری کریپتوی «تری اروز کپیتال» (Three Arrows Capital) و سقوط صرافی FTX هم در ایجاد نگرش منفی و بی‌اعتمادی افراد به بیت کوین و ارزهای دیجیتال مؤثر بوده‌اند.

سال ۲۰۲۱ در حالی به‌پایان رسید که ارزش کل بازار کریپتو تا ۳تریلیون دلار رشد کرده بود. درست یک‌ سال بعد در آخرین ماه سال ۲۰۲۲، این میزان تا ۸۷۰میلیارد دلار کاهش یافت.

همچنین، جالب است بدانید طبق آمارها در مارس۲۰۲۲، حدود ۵۰درصد از آمریکایی‌ها دیدگاهی خنثی یا مثبت درباره بیت کوین و ارزهای دیجیتال داشتند؛ اما اکنون فقط ۸درصد از آمریکایی‌ها هنوز درباره ارزهای دیجیتال مثبت فکر می‌کنند. ازاین‌بدتر، ۴۳درصد به این دارایی‌ها رویکردی منفی و بدبینانه دارند.

پیشامدهای ناگوار و پرحاشیه جهان ارزهای دیجیتال همچون رسوایی‌های مالی و ورشکستگی‌ها احتمالاً روند گسترش پذیرش بیت کوین را تا چند سال کُند می‌کند. یکی از دلایل اصلی این امر، نبودِ شناخت و آگاهی کافی از سازوکار ارزهای دیجیتال است که می‌تواند در دامن‌زدن به شایعات مؤثر باشد و اعتبار فناوری بیت کوین را خدشه‌دار کند.

در چنین شرایطی، وظیفه طرفداران بیت کوین و تمام افراد فعال در صنعت ارزهای دیجیتال، بهبود میزان آگاهی و درک عمومی درباره بیت کوین است.

افزایش دانش همگانی درزمینه بیت کوین و فناوری‌های نوین در صنعت کریپتو، از یک سو افراد را از خطرهای احتمالی آگاه‌تر و از سوی دیگر، ظرفیت‌های نهفته در این دارایی‌ها را آشکارتر می‌کند. این روند آموزش و آگاهی‌بخشی باید با هدف ایجاد موج بعدی پذیرندگان بیت کوین و فناوری بلاک چین انجام شود.

اثبات کاربردپذیری بیت کوین

آگاهی فقط نیمی از نبرد است. پذیرش گسترده بیت کوین زمانی اتفاق می‌افتد که افراد متقاعد شوند فناوری‌ها در زندگی روزمره‌شان کاربردهای واقعی دارند. استدلال‌ و نظریه‌پردازی جالب است؛ اما ما در جهانی زندگی می‌کنیم که افراد فقط به آنچه واقعاً برایشان کاربردی باشد، بها می‌دهند.

خبر خوش این است که پس از اتفاقات سال گذشته، بسیاری از کاربردهای عملی بیت کوین هم برای افراد هویدا شده است. درادامه، به‌ برخی از ویژگی‌های سودمند بیت کوین اشاره می‌کنیم:

• انتقال بدون ‌واسطه و سریع و کم‌هزینه پول: پروتکل بیت کوین امکان انتقال ارزش را در هر زمان و مکانی در جهان مهیا می‌کند. این در حالی است که کاربران دیگر به شبکه‌های پرداخت سنتی بین‌المللی پرهزینه یا فرایندهای دست‌وپاگیر بانکی احتیاجی ندارند.
• اجتناب از سانسور: هیچ فرد یا نهادی نمی‌تواند از استفاده دیگران از پروتکل متن‌باز بیت کوین جلوگیری کند. بدین‌ترتیب، در زمانه جنبش‌های حقوقی و نزاع‌هایی که موجب قطع دسترسی به خدمات بانکی می‌شوند، بیت کوین می‌تواند راهگشا باشد.
• ذخیره ارزش ضدتورمی: بیت کوین هیچ نهاد مرکزی یا مرجعی برای نظارت ندارد؛ یعنی هیچ فرد یا نهادی نمی‌تواند عرضه این دارایی دیجیتال را تغییر دهد یا با ایجاد تورم از ارزش آن بکاهد.

گسترش آگاهی درباره مزایای بیت کوین و مبارزه با شایعه‌های نادرست مرتبط با این دارایی دیجیتال به پیگیری و سرسختی بسیاری احتیاج دارد. برای هر طرفدار بیت کوین، این کار دشوار از همین‌حالا آغاز می‌شود.

هر سفری با مشکلات و ناکامی‌هایی همراه است؛ اما اگر به بیت کوین واقعاً اعتقاد داریم، باید تمام تلاشمان را برای بهبود سطح آگاهی و دسترسی عموم جامعه به این فناوری یگانه به‌کار بگیریم؛ چراکه تنها از این مسیر می‌توانیم افراد را با قابلیت‌های بیت کوین آشنا و زمینه را برای پذیرش روزافزون این فناوری انقلابی مهیا کنیم.