همین امروز هم دولت آمریکا افزایش شدیدی بر مالیات این ارزها داد و موجب ریزش قیمت آن ها شد. یعنی بیت کوین به قیمت۵۰ هزار دلار رسید درحالی که به بالای ۶۰ هزار دلار هم رسیده بود.
ارزهای دیجیتالی دارای نوسانات شدیدی هستند از این منظر که این ارزها فاقد یک پشتوانه مطمئن هستند. زمانی که درباره ارز یا پول خارجی صحبت می کنیم مثل دلار، یوآن یا یورو همگی یک پشتوانه دارند و پشتوانه آن ها دارایی، قدرت اقتصادی و وضعیت تجارت و طراز تجاری آن کشوراست.
پشتوانه دلار، اقتصاد آمریکا و ذخایری که در این کشور وجود دارد ، است و هر زمان که اقتصاد آمریکا تضعیف می شود دلار هم ضعیف می شود و هنگامی که اقتصاد آمریکا رشد می کند دلار نیز به تبع آن رشد می کند. اما ارز های مجازی فاقد این پشتوانه هستند.
همین امر موجب شده است تا دچار نوسانات شدیدی شوند و با صحبت یک سرمایه گذار بزرگ ناگهان رشد می کنند و فردا روزی که آن سرمایه گذار صحبتش را پس می گیرد، این ارزها دچار ریزش می شوند.
ضمن آنکه بر تعداد این ارزها به صورت مداوم افزوده می شود. همچون بیت کوین هزاران ارز مجازی وارد بازار شده است.
همین مساله موجب می شود تا این سرمایه گذاری بر این ارزها دارای ریسک به شدت بالایی باشد به طوری که در دنیا بسیاری از بانک های مرکزی و سرمایه گذاران بزرگ موافق این ارزهای مجازی نیستند.اخیرا خود بیل گیتس هم در مورد بیت کوین اظهار نگرانی کرد به دلیل آن که هم دارای ریسک بالایی است و هم آلودگی های زیست محیطی تولید آن ایجاد می کند چون تولیدش مبتنی بر مصرف انرژی است. اما در کشور ما مساله مهم این است که هنوز قواعد، دستور العمل ها و اجماع و اعلام نظر مشخصی در این باره صورت نگرفته است.
مردم وارد این حوزه شده اند و سرمایه های خود را در این راه گذاشته اند که هم نوسانات شدید می تواند این سرمایه گذاری را درگیر کند و هم ممکن است به دلیل تحریم های کشور و هم به دلیل مشکلاتی که در تبادل آن ایجاد می شود، امکان دسترسی سرمایه گذاران به کیف پول خود وجود نداشته باشد یا آن که هک شود و کسی هم پاسخگو نیست.در تمامی نقاط دنیا بر ارزهای مجازی ریسک های متعددی حاکم است اما در ایران افزون بر این ریسک ها تحریم و عدم پاسخگویی به دلیل ضعف نظام مقرراتی هم وجود دارد. یعنی فردا روزی اگر کیف پول سرمایه گذار از دسترس خارج شود نهادی پاسخگو نیست چون زیرساخت های آن فراهم نشده است.
ممکن است شما به عنوان سرمایه گذار از کیف پول یا صرافی های مجازی استفاده کنید که ناگهان این صرافی ها در کشورمان تعطیل شوند، صاحبان آن ها فرار کنند و دست کسی به جایی بند نباشد چون نهادسازی مقررات و رویه های آن مشخص نشده است.به دلیل انرژی ارزان در کشور ما افراد زیادی برای تولید بیت کوین وارد شده اند. من بر این باورم که ارزهای مجازی بدون پشتوانه مطمئن هستند، بنابراین من نسبت به آینده آن ها خوشبین نیستم.
بیت کوین یک معادله ریاضی نوشته شده است که به انرژی (برق) وصل می شود و ماینرهایی بر پایه این انرژی کار می کنند و به تولید کدهایی می پردازند. زمانی که یک تعداد کد در کنار هم قرار می گیرند و بتوانند به آن معادله ریاضی پاسخ دهند یک بیت کوین ساخته می شود. با این مثال هزاران بیت کوین- مانند در دنیا با عناوین مختلف می توان تولید کرد. سرمایه گذاری در بورس با سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال متفاوت است چراکه در بورس مردم سهم یک شرکت را خریداری کردند که عملا جریان نقدینگی به این سمت رفت که قیمت ها به صورت کاذب و شتابان بالا رفت و ریزشی هم همراه آن بود. اما در نهایت این سرمایه گذاری سوخت نمی شود درست است که مردم ۵۰ تا ۶۰ درصد از سرمایه خود را از دست دادند اما اگر مدتی صبر کنند دوباره با رشد مواجه خواهند شد.
ضمن اینکه در بازار سرمایه شما سهامدار شرکتی شده اید و با توجه به اینکه دولت هم عنوان کرده بود که بازار سرمایه برای سرمایه گذاری مناسب است، جایی برای اعتراض و شکایت مردم وجود دارد ولی در بحث بیت کوین دست مردم به هیچ جایی بند نیست.
*وحید قشقایی/اقتصاددان
