آوار تورم روی سفره فقرا

به گزارش بنکر (Banker)، شکاف 8.2درصدی نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در شهریورماه بین داراترین و ندارترین قشر جامعه باعث شد تا دیروز سیدابراهیم رئیسی بگوید تورم، خط قرمز دولت اوست و از دستگاه‌های اجرایی بخواهد از هرگونه اقدامی که باعث افزایش تورم می‌شود پرهیز کنند و بانک مرکزی هم سیاست‌های پولی را متناسب با مدیریت نقدینگی و کنترل تورم پیگیری کند.

نرخ تورم سالانه در شهریورماه امسال به 45.8درصد رسیده است. پیش‌تر در 30مرداد امسال رئیس‌جمهوری در جلسه بررسی صلاحیت وزیران پیشنهادی خود در مجلس فاش کرده بود نرخ تورم حسب اعلام مرکز آمار به بالای 44درصد و براساس محاسبات بانک مرکزی به بیش از 55درصد رسیده است.

این گزارش می‌افزاید: هرچند بانک مرکزی نرخ تورم را محاسبه می‌کند اما چند سالی است آن را منتشر نمی‌کند، با این حال گزارش این نهاد در اختیار رئیس‌جمهوری قرار می‌گیرد و به‌نظر می‌رسد نرخ تورم محاسباتی بانک مرکزی با توجه به روند افزایش آن در 2‌ماه گذشته به 60درصد نزدیک شده باشد؛ اتفاقی نگران‌کننده که باعث شده ابراهیم رئیسی از تیم اقتصادی‌اش بخواهد زودتر فکری به حال مهار تورم کند.

او دیروز در جمع تیم اقتصادی دولت با بیان اینکه مهار تورم مسئله مهم و اولویت دولت است، اعلام کرد: دستگاه‌های اجرایی از هرگونه اقدامی که به افزایش تورم منجر می‌شود، پرهیز کنند.

او نه‌تنها از بانک مرکزی خواسته تا سیاست‌های پولی ضدتورمی را به اجرا گذارد که در دستوری دیگر سازمان برنامه و بودجه را موظف کرده تا بودجه سال۱۴۰۱ را با تأکید بر اصلاح ساختار و حذف هزینه‌های غیرضرور بودجه تدوین کند.

پیش از این در 24مرداد امسال رئیس‌جمهور در جلسه ستاد اقتصادی دولت با تأکید بر ضرورت اصلاح ساختار بودجه کشور، اعلام کرده بود تصمیم‌های اقتصادی نباید به هیچ عنوان پایه پولی را افزایش دهد.

براساس گزارش همشهری، این اشاره رئیسی نشان می‌دهد دولت در تلاش است تا بودجه سال آینده را ضدتورمی تنظیم کند اما چالش اصلی پیش‌روی تیم اقتصادی دولت اینجاست که بخش زیادی از بودجه جاری به پرداخت حقوق‌ کارکنان اختصاص دارد و رئیس‌جمهور هم تأکید دارد که متناسب‌سازی‌ حقوق‌ها با تورم یک امر ضروری است و صرفا به یک قشر خاص تعلق ندارد و باید همه گروه‌های شغلی را شامل شود.

فشار هزینه‌ها بر سفره ضعیف‌ترها

تازه‌ترین گزارش مرکز آمار اما نشان می‌دهد فشار تورم بر دهک‌های فقیرتر جامعه بیشتر شده و هرچند دهک اول نرخ تورم سالانه 47.3درصدی و دهک غنی‌تر نرخ تورم 49.4درصدی را در پایان شهریورماه تجربه کرده اما نرخ تورم سالانه گروه کالاهای خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها که سهم بالایی در سبد خانوار دهک‌های پایین جامعه دارد، نشان می‌دهد به عدد 62.2درصد برای دهک فقیر رسیده، درحالی‌که همین شاخص با ضریب اهمیت کمتر برای دهک‌ ثروتمند 61.5درصد محاسبه شده است.

از سوی دیگر سنگینی فشار تورم در 12‌ماه منتهی به شهریور امسال برای دهک فقیر جامعه 48.4درصد گزارش شده؛ درحالی‌که دهک ثروتمند با فشار 40.6درصدی مواجه بوده است. چالش جدی اینجاست که به‌رغم تلاش دولت در یک‌ماه گذشته برای کاهش فشار تورم بر دهک‌های فقیر، نرخ تورم نقطه‌ای در پایان شهریور برای 2دهک فقیر جامعه بالای 48درصد بوده درحالی‌که 3دهک دارا‌ترین نرخ تورم نقطه‌ای کمتر از 43درصد را تجربه کرده است.

شاخص مهم دیگر به روند نرخ تورم در 3شاخص تورم کل، تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها و دخانیات و تورم غیرخوراکی‌ها و خدمات در بین دهک‌های مختلف مربوط می‌شود که براساس داده‌های مرکز آمار ایران نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه نشان می‌دهد که این نرخ در شهریور نسبت به مردادماه امسال برای 8دهک نخست افزایش داشته و برای 2دهک نهم و دهم روند کاهشی را تجربه کرده است.

با این حال نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه گروه کالاهای خوراکی، آشامیدنی و دخانیات برای همه دهک‌ها از فقیر و متوسط گرفته تا ثروتمند در فاصله مرداد تا شهریور1400 صعودی بوده است.

این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه کالاهای غیرخوراکی و خدمات روند متفاوتی را در پیش گرفته و برای دهک‌های اول تا سوم افزایش و برای سایر دهک‌های متوسط تا ثروتمند کاهش یافته است.

ارزان‌سازی با دلار 4200

یکی از تدابیر دولت برای مهار روند فزاینده قیمت کالاهای اساسی و صیانت از سفره خانوارها، افزایش واردات و به‌ویژه سرعت‌دادن به کالاهای انبارشده در گمرک‌ است؛ به‌گونه‌ای که از مجموع کالاهای اساسی واردشده در سال‌جاری ۸۶درصد با ارز ۴۲۰۰تومانی تامین ارز و وارد شده که البته محدود به 7قلم است.

چنان‌که طبق آمار رسمی در نیمه اول امسال مجموع واردات و صادرات به ۷۹.۱میلیون تن به ارزش ۴۵میلیارد دلار رسیده که سهم واردات ۱۹.۱میلیون تن به ارزش ۲۳.۱میلیارد دلار بوده است. از مجموع واردات صورت‌گرفته، ۱۴.۳میلیون تن به ارزش ۸.۸میلیارد دلار کالای اساسی در ۲۵گروه از گمرک ترخیص و وارد کشور شده که این مقدار در مقایسه با نیمه اول سال گذشته از نظر وزنی ۲۱درصد و ارزش ۵۷درصد افزایش دارد.

همچنین از ۱۴.۳میلیون تن کالای اساسی واردشده از ابتدای امسال تا پایان شهریورماه، ۱۲.۴میلیون تن به ارزش بالغ بر ۶.۹میلیارد دلار با ارز ۴۲۰۰تومانی وارد شده که از نظر وزنی ۲۴درصد و ارزش ۷۹درصد نسبت به نیمه اول پارسال افزایش یافته است.

بر این اساس، حجم کالای اساسی واردشده با ارز ۴۲۰۰تومانی در سال‌جاری ۶۴.۹درصد کل واردات از نظر وزن و ۲۹.۸درصد از لحاظ ارزش در همین مدت است.

کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد می‌شود، محدود به 7قلم شامل گندم، جو، دانه‌های روغنی، روغن خام، ذرت، کنجاله سویا و بخشی از دارو، تجهیزات و ملزومات پزشکی است؛ به‌گونه‌ای که 698.5میلیون دلار گندم، 1.4میلیارد دلار ذرت، 575.8میلیون دلار جو، یک‌میلیارد دلار دانه‌های روغنی، 1.5میلیارد دلار روغن خوراکی و 684.1میلیون دلار هم کنجاله سویا در نیمه نخست امسال وارد شده و سهم دارو و تجهیزات پزشکی 933میلیون دلار برآورد شده است.