بانک مرکزی توانسته است طی هفته‌های اخیر بازار دلار را آرام نگاه دارد. بازارساز طی این مدت به مدد تزریق ارز به بازار و نزدیک کردن قیمت دلار توافقی به قیمت دلار آزاد، تقاضا را تا حدی کنترل کرده و در عین حال از جذابیت سود دلالی دلار کاسته است.
به گزارش بنکر (Banker)، اما برخی از کارشناسان عنوان می‌کنند توانایی بانک مرکزی برای ادامه سیاست ارزپاشی محدود است؛ از سوی دیگر گفته می‌شود در صورتی که قرار باشد به تدریج قیمت دلار دولتی و آزاد یکی شوند و ارز به سمت نظام تک‌نرخی پیش برود، می‌توان امیدوار بود بازار دلار پس از سال‌ها روی آرامش را ببیند.
ارزش ذاتی دلار چقدر است؟
برزو حق‌شناس، کارشناس بازارهای مالی، معتقد است به طور معمول قیمت دلار به‌ویژه در دوره اول دولت‌ها زیر ارزش ذاتی نگاه داشته می‌شود و حباب مثبت می‌گیرد.
او در این باره گفته است: «در حال حاضر دست دولت و بانک مرکزی برای کنترل قیمت دلار به دلیل گذشتن از ژانویه و سال نو چینی بازتر است، اما شاهد این هستیم که بازارساز نمی‌تواند و شاید هم نمی‌خواهد قیمت دلار را به ارزش ذاتی آن نزدیک کند.»
حق‌شناس با اشاره به ارزش ذاتی دلار در محدوده قیمتی ۴۰ تا ۴۱ هزار تومان اظهار کرده است: «با توجه به رشد تورم تا پایان سال، این ارزش ذاتی بالاتر نیز خواهد رفت و این موضوع نشانه خوبی نیست! از طرفی در حوزه پولی، نقدینگی و سیاست‌های مالی نه تنها بهبودی نمی‌بینیم بلکه شاهد بدتر شدن اوضاع هستیم و همه این عوامل باعث افزایش قیمت دلار می‌شود.»
تورم؛ موتور محرکه قیمت دلار
فردین آقابزرگی، دیگر کارشناس بازارهای مالی، هم با انتقاد از رابطه معکوس قدرت پول ملی با متغیرهای تعیین‌کننده قیمت ارز گفته است: «عرضه و تقاضا دست دولت است و ما اکنون در مولفه‌هایی نظیر نرخ تورم، نرخ رشد حجم نقدینگی، رشد اقتصادی و سایر مواردی که وضعیت اقتصادی کشور را ترسیم می‌کنند، با چالش مواجه هستیم.»
او با اشاره به تورم بالای ۵۰ درصدی در اقتصاد کشور خاطرنشان کرده است: «در حال حاضر رشد اقتصادی در مدار صفر است و نرخ رشد حجم نقدینگی ۲۵ تا ۳۰ درصد است؛ این آمار به طور واضح نشان می‌دهد کانالی که ارزش پول ملی در آن قرار دارد نزولی است و احتمال صعود قیمت دلار زیاد است.»
آقابزرگی یادآور شده است: «روند صعودی نرخ ارزها در برابر ریال ادامه دارد و نرخ ارز واقعی را در خیابان و صرافی‌ها نمی‌توانیم ببینیم، بلکه در قیمت کالای وارداتی باید بررسی شود. کالاهای وارداتی نیز اکنون با دلار ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان در حال معامله هستند.»
او تاکید کرده است: «تا انتهای سال که روند رو به رشد تورم، حجم نقدینگی و ثابت بودن رشد اقتصادی کشور کماکان ادامه دارد دور از ذهن نیست که قیمت دلار بر مدار افزایشی باشد.»
اثر دومینویی اقتصاد ترکیه بر تهران
این هفته اما خبر زلزله مرگبار در ترکیه فعالان اقتصادی در ایران را با نگرانی‌های جدیدی مواجه کرد.
کامبیز اشرفی، کارشناس و فعال بازار ارز، با اشاره به تاثیر زلزله ترکیه بر دلار تهران گفته است: «ترکیه یکی از مهم‌ترین شرکای تجاری ایران است و زلزله‌ای با این وسعت شرایط اقتصادی ترکیه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد تقاضای لیر به دلار منتقل شده از سویی تقاضای دلار در غرب کشور نیز بالا رفته است.»
او در پاسخ به اینکه آیا کاهش مسافرت‌های نوروزی به ترکیه، بر بازار ارز تهران تاثیر می‌گذارد، گفته است: «مسافرت را در نظر نگیرید زیرا در مقطع فعلی باید به حفظ ارزش پول توجه کرد. فعلا خریدار زیاد شده و در شرایطی که بی‌ثباتی سیاسی در منطقه ایجاد می‌شود، تقاضا بالا می‌رود.»
سایه سیاست بر سر دلار
علی صادقین، یکی دیگر از کارشناسان بازارهای مالی و فعال بازار ارز، هم با اشاره به افزایش انتظارات تورمی در جامعه گفته است: «بازار ارز بیشتر از اینکه متاثر از متغیرهای بنیادین باشد با شرایط انتظارات تورمی و اخبار مربوط به مذاکرات هسته‌ای برجام تغییر روند می‌دهد.»
او اظهار کرده است: «کنترل قیمت دلار به معنای کاهش نرخ نیست و فقط می‌تواند رشد این اسکناس آمریکایی را با شیب کمتری همراه کند. با توجه به انتظارات تورمی و نوع وضعیت متغییرهای پولی اقتصاد، نباید انتظار کاهش برای بازار ارز داشته باشیم.»
سقف قیمت دلار کجاست؟
مجتبی دیبا هم با اشاره به اینکه انگیزه‌های مهمی برای کاهش قیمت دلار از سوی تقاضاکنندگان دیده نمی‌شود، گفته است: «به پایان سال نزدیک هستیم و با وجود کاهش مسافرت‌های خارجی به دلیل افزایش قیمت دلار، اما باز هم این سفرها عدد بزرگی به کشور تحمیل می‌کنند. از سوی دیگر نگاه سرمایه‌گذار به دلار الزاما حفظ سرمایه نیست و به فرار سرمایه تبدیل شده است.»
این کارشناس بازارهای مالی افزوده است: «موارد مذکور بروز و ظهور خود را در قیمت دلار نشان می‌دهد. همچنین باید توجه داشت آنچه تا کنون باعث تغییر جهت قیمت دلار شده، سیاست‌های کلامی بانک مرکزی بوده و عملا نقدینگی بزرگی از جنس دلار نداریم که با تزریق آن بتوانیم به شکل واقعی بازار را مهار کنیم.»
دیبا خاطرنشان کرده است: «با توجه به اخبار سیاسی و ریسک‌های سیستماتیکی که بر کلیت کشور حاکم است فعلا قیمت دلار در سقف قیمتی خود قرار دارد.»
پیش‌بینی‌های کارشناسان در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز حاکی از آن است که اگرچه قیمت دلار فعلا با سیاست‌های بانک مرکزی در حال کنترل است اما در صورتی که وضعیت کلان اقتصادی و متغیرهای اثرگذار و قدرتمندی نظیر تورم اصلاح و کنترل نشوند، این اسکناس آمریکایی حرکت جدیدی را استارت خواهد زد و بحران‌های تازه‌ای را در بازارها ایجاد خواهد کرد.
