چرخش در سیاست‌های ارزی

به گزارش بنکر (Banker)، این تابلوی تمام‌نما از تلاش بازارساز برای شکستن آربیتراژ ارزی و پایان دادن به جولان نوسان‌گیران بازار در فضای مجازی و کف خیابان است؛ پس از 10روز بلاتکلیفی بر سر انتخاب مسیر مدیریت بازار ارز، بانک مرکزی بیراهه ارزپاشی با تزریق ارز از کانال صرافی‌های مجاز با نرخ پایین‌تر از نرخ بازار آزاد را کنار گذاشت و راه مداخله مؤثر را با انتخاب قیمت حاشیه بازار پذیرفت و حالا به عرضه‌کنندگان عمده ارز ازجمله فولادی‌ها، معدنی‌ها و پتروشیمی‌ها اعلام شده که ارزشان را هم می‌توانند به صرافی‌های بانکی بفروشند و هم دیگر صرافی‌ها.

نخستین واکنش بازار آزاد ارز، کاهش تنش قیمتی در بازار آزاد و فروکش کردن التهاب در فضای مجازی است و با آزادشدن نرخ ارز در سامانه نیما، عملا سیاستگذار ارزی در نقش یک بازارساز با دست بالاتر وارد بازار پرتنش این روزهای ارز ایران شده است. برخی فعالان بازار ارز و تحلیلگران، اقدام سیاستگذار ارزی را یک گام به جلو و برخی از آن به‌عنوان آخرین برگ برنده یاد می‌کنند که درصورت تزلزل احتمالی بازارساز در ادامه سیاست انتخاب شده، احتمال پیش‌روی بیشتر قیمت ارزهای خارجی را تقویت می‌کند.
 درحالی‌که صرافی بانک ملی ایران به‌عنوان کارگردان و مجری سیاست‌های بازارساز، بالاترین قیمت را برای خرید و فروش دلار آمریکا و یورو روی تابلوی خود قرار داد، تا حوالی ظهر، قیمت‌ها در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه برای معاملات فردایی نزدیک به نرخ اعلامی از سوی صرافی ملی بود، اما از بعد‌از ظهر بازار متعادل‌تر شد و قیمت هر دلار آمریکا به 26هزارو590تومان هم رسید.

  پیام همتی به بازار ارز
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی، در نخستین واکنش رسمی خود به تغییر روش مداخله بانک مرکزی در بازار ارز اعلام کرد: ثبات بازار برای بانک مرکزی اولویت دارد و لذا در حاشیه نرخ بازار نسبت به عرضه سنگین اقدام می‌کند و اجازه آربیتراژ و نوسان‌گیری نخواهد داد. او تأکید کرد: به پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و معدنی‌ها اعلام شده که آنها نیز می‌توانند ارز حاصل از صادرات خود را، علاوه بر صرافی‌های بانکی، مستقیما به صرافی‌های مجاز برای واردات کالاهای دارای تخصیص ارز بفروشند. به‌گفته او، از چند هفته پیش دولت آمریکا با طرح لغو تمام معافیت‌های تحریمی و راه‌اندازی ماشین تبلیغاتی خود توسط رسانه‌های وابسته، آخرین تلاش‌های خود را برای ایجاد التهاب در بازار ارز کلید زد، اما به‌نظر نمی‌رسد اقدام دیگری برای استفاده در فشار حداکثری باقی‌مانده باشد. همتی با تأکید بر اینکه آمریکایی‌ها از این‌کار بیشتر هدف تبلیغاتی دارند، رفتار نوسان‌گیران و سودجویان در بازار ارز برای بهره‌گیری از فضای تبلیغاتی را «طبیعی» خواند و گفت که عرضه‌های سنگین بانک مرکزی با نرخ حاشیه بازار ادامه دارد و دیگر اجازه آربیتراژ (رانت ارزی) و نوسان‌گیری را نمی‌دهد. به ‌گزارش همشهری، سیاست دیگر ارزی بانک مرکزی در روزهای اخیر تلاش برای بالابردن عرضه ارز در بازار ثانویه یا همان نیماست تا روند تامین ارز برای واردکنندگان سرعت بیشتری پیدا کند و از حجم تقاضا برای ارز کاسته شود.
سیاستی که می‌تواند به‌معنای آزادسازی قیمت ارز در سامانه نیما قلمداد شود، چرا که اجازه بانک مرکزی به عرضه‌کنندگان عمده ارز کشور ازجمله پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و معدنی‌ها برای فروش مستقیم ارز خود به صرافی‌های مجاز برای تامین واردات کالاهای دارای تخصیص ارز، این سیگنال قوی را به سمت تقاضای تجاری ارز می‌دهد که منتظر اعلام نرخ پایین‌تر برای تقاضای ارزی خود نباشند. رئیس‌کل بانک مرکزی همچنان اصرار دارد که نرخ‌های ارز در بازار، نرخ‌های اقتصادی نیستند و دوام نخواهند داشت و امیدوار است که مردم دارایی خود را در معرض ریسک بازار ارز قرار ندهند.

  معمای بازسازی اعتماد مردم به ریال
نوسان هفته‌های اخیر بازار ارز، سطح اعتماد مردم به ثبات در این بازار و احیای ارزش ریال را مخدوش کرده و بسیاری با استناد به توصیه‌های گذشته رئیس‌کل بانک مرکزی مبنی بر اینکه دارایی‌های خود را در معرض ریسک بازار ارز قرار ندهند، با مشاهده رشد قیمت ارزهای خارجی و افت ارزش ریالی پس‌اندازها و دارایی‌های خود دچار تردید شده‌اند. تردیدی که با شدت گرفتن دامنه بازی نوسان‌گیران بازار ارز می‌تواند به یک تله بزرگ برای کسانی تبدیل شود که تحولات مقطعی بازار ارز را ملاک تصمیم‌گیری با هدف کسب سود بیشتر قرار می‌دهند و پس‌اندازشان را وارد این بازار می‌کنند. درحالی‌که حرفه‌ای‌های بازار ارز، این روزها با حضور پرقدرت بانک مرکزی در بازار برای خرید، دست‌کم تا روشن شدن افق دید بهتر، دست نگه داشته و بیشتر نظاره‌گر بازار هستند. در این وضعیت، نوسان‌گیران همچنان در حال تله‌گذاری برای تشویق مردم برای خرید در بازار ارز هستند و سؤال جدی که هنوز پاسخ روشنی برای آن وجود ندارد این است که آیا صرف تغییر رویکرد نقش و روش مداخله بازارساز در بازار ارز می‌تواند یک دوره زمانی بلندمدت را برای ثبات ارزی رقم بزند؟

  خروج بازارها از تعادل
براساس گزارش همشهری، درحالی‌که چراغ بورس دوباره سبز شده و دولتمردان امیدوار به رونق بازار سهام هستند، نبض تند قیمت‌ها و روند حرکت نقدینگی در بازارهای دیگر به سبب نرخ بهره منفی بانکی باعث شده که مردم نگران از افت ارزش دارایی‌های خود، به‌فکر بازارهای جایگزین باشند، برخی گزینه بازار سهام و برخی بازار ارز و سکه و طلا را مناسب دیده و برخی بازار خودرو و املاک را. اما واقعیت این است که روند تخریب بازارها با خارج شدن اقتصاد تحت فشار کشور از تعادل باعث شده تا بازار کالاهای اساسی و خوراکی هم دچار تنش شود. حالا دولت باید مسیر خود را مشخص کند که می‌خواهد ریل‌گذار باشد یا نرخ‌گذار بازارها. تدبیر سیاستگذار ارزی در روزهای اخیر بیشتر به ریل‌گذاری جدید شبیه است و امید دارد از آثار نرخ بهره منفی بانکی بکاهد و اجازه پیشروی بیشتر قیمت ارز را ندهد، چرا که هدف، حرکت دادن نرخ تورم به محدوده 22درصدی تا پایان سال است. اما گفته‌های روز گذشته حسن روحانی نشان می‌دهد که بازار کالاهای اساسی و خوراکی‌ها هم دچار تلاطم شده و او امید دارد تا با تدبیر سازمان‌ها و نهادهای نظارتی ازجمله سازمان تعزیرات حکومتی و کمک قوه قضاییه از فشار بر سفره مردم جلوگیری کند. آیا این سیاست تکرارشده جواب خواهد داد یا هنوز وقت تصمیم‌گیری نهایی برای اصلاح برخی سیاست‌ها و جهت‌گیری‌ها نرسیده است؟