پیامدهای حضور فین‌تک‌ها در بانکداری دیجیتالی

فین‌تک‌ها در سالیان اخیر با ارائه خدمات نوین و ارتقای سطح خدمات کیفی و کمی بانک‌ها موجب ایجاد فضای رقابتی بیشتر و رضایت مشتریان از تنوع خدمات شده‌اند که کاهش هزینه، رشد کمی و کیفی خدمات، ارتقای سطح امنیت نظام بانکی از جمله مزایای حضور فین‌تک‌ها در عرصه نظام بانکداری نوین در کشور شده است این درحالی است که کارشناسان حضور استارتاپ‌ها در حوزه فناوری مالی در دنیای کنونی را ضرورتی غیرقابل انکار می‌دانند که باید با توجه به شاخص‌هایی مانند سابقه کار فین‌تک‌های در ارتباط با بانک‌ها، برخورداری از دانش نوین و تازه کار نبودن در این عرصه گزینش شوند.

به گفته این گروه از کارشناسان برون سپاری انجام خدمات فناوری مالی، علاوه بر ایجاد اشتغالزایی نتیجه برد – برد برای طرفین به‌همراه خواهد آورد که عمده‌ترین آن قرار گرفتن در مسیر آخرین دستاوردهای نوین بانکی با به‌کارگیری تجهیزات و فناوری نوین است، بنابراین تغییر بانکداری سنتی به دیجیتالی و تخصیص سهم بیشتری از مشتریان به بانک‌ها رقابتی را در این عرصه ایجاد کرده است که فین‌تک‌ها نقش مهمی در آن عهده‌دار هستند که به منظور تعامل سازنده با بانک‌ها و مشتریان و حرکت در مسیر بانکداری باز باید با نگاه جامع کارشناس حوزه فناوری اطلاعات‌تری به آنها توجه کرد.

جبران عقب‌ماندگی بانک‌ها با حضور فین‌تک‌ها

کیوان نقره کارشناس حوزه فناوری اطلاعات در این خصوص به «آرمان ملی» گفت: توسعه فناوری‌ها فرآیندی موثر برای دگرگونی در سطوح مختلف اقتصادی محسوب می‌شود و به روزرسانی فناوری‌ها در این حوزه به منظور بهبود سبک مدیریت و تعامل بهینه با مخاطبان در بخش‌های مختلف به ویژه بانک‌ها بسیار مهم تلقی می‌شود، استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی مانند استارتاپ‌ها شرکت‌های دانش بنیان فعال در بخش بانکداری به منظور رشد و بهینه سازی ارائه خدمات مالی به مشتریان می‌تواند گام مهمی برای رونق دیگر بخش‌های باشد.

او افزود: صنعت فناوری مالی یا همان فین تک‌ها در چند سال اخیر از سرعت و کیفیت مطلوبی در کشور برخوردار بوده است و بخش مهم و کلیدی در توسعه بازارهای مالی و معرفی فناوری‌های مالی عهده‌دار بودند و موجبات تحول در زیرساخت دیجیتالی کشور را فراهم آورده‌اند و پرداخت‌های اینترنتی، تراکنش‌های موبایلی، کیف‌های پول الکترونیکی، اعطای تسهیلات آنلاین ازجمله رویکردهای جدید فین تک‌ها در حوزه بانکداری است که با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی محقق شده است.

نقره کار ادامه داد: برون سپاری فعالیت‌های مربوط به فناوری مالی توسط بانک‌ها سیاست برد – بردی محسوب می‌شود که علاوه بر به‌کارگیری ظرفیت‌های بخش خصوصی، صرفه‌جویی اقتصادی مطلوبی نیز برای خود بانک‌ها فراهم می‌آورد بنابراین فین‌تک یک فعالیت تجاری است که از طریق آن می‌توان از فناوری‌ها و نوآوری‌های جدید در بازار خدمات مالی استفاده کرد که این رویکرد به ویژه همزمان با دوران کرونا در سراسر جهان رونق بیشتری یافت و از آن به عنوان یک ضرورت یاد شد و ایران نیز همراه با دیگر کشورهای جهان با استفاده از این خدمات توسط استارتاپ‌ها توانست عقب ماندگی نظام بانکی خود را در این حوزه جبران کند.

این کارشناس معتقد است: استفاده از فین‌تک‌ها و شرکت‌های استارتاپی در نظام بانکی کشور با توجه به اهمیت به روزرسانی این صنعت و ضرورت رعایت الزامات امنیتی بانکداری، باید با توجه به شاخص‌هایی چون؛ تجربه چندین ساله در حوزه‌های مربوطه، اجرای پروژه‌های بزرگ در شرکت‌های بزرگ، برخورداری از تجربه فنی به شکل مستند اجرایی شود، چراکه بستر بانک‌ها برای اجرای طرح‌های جدید در نظام بانکداری جای آزمون و خطا نیست لذا در انتخاب فین تک‌ها بسیار دقیق و محتاط عمل کرد.

نقره کار توضیح داد: تغییر نظام سنتی بانکی به سیستم‌های نوین بانکداری در کشور حضور فین تک‌ها و استارتاپ‌ها را در این بازار ضروری ساخته تا با رویکردهای نوآورانه محصولات و خدمات جدیدی را در این صنعت عرضه کنند. فناوری‌های جدید در حال تغییر روش استفاده مردم از خدمات مالی و بانکداری هستند و رقابت در این عرصه در داخل و خارج از مرزهای کشور به‌شدت در حال رشد کمی و کیفی هستند، اما آنچه که اکنون در حال وقوع است توسعه کسب و کارهای گوناگون در جامعه و ضرورت تنوع بخشی به خدمات بانکی در حوزه‌های مختلف است و بانک‌ها در سراسر جهان در بستر فناوری اطلاعات در حال تغییر داده‌ها و خدمات خود هستند.

محدودیت‌های حضور فین‌تک‌ها

این کارشناس درباره محدودیت‌های موجود در کشور برای فعالیت فین‌تک‌ها گفت: تدوین قوانین مطلوب و پایدار و همچنین حمایت اجرایی از فعالان در این عرصه ضرورتی است که در حال حاضر کمتر به آن پرداخته شده است و گویا در مجموع با این دانش بیگانه هستیم علاوه بر این ثبات قوانین و حمایت‌های قضائی از فعالان در این صنعت از جمله چالش‌هایی به شمار می‌آیند که می‌تواند استمرار فعالیت این گروه در کشور را تضمین کند. او بیان کرد: فین‌تک‌ به بانک کمک می‌کند تا برنامه‌های خود را چابک‌تر و سریع‌تر ارائه کند، البته بانک‌ها برای ماندگاری و پایداری در این رقابت باید ساختار خود را بازسازی کرده یا به‌دنبال حوزه‌هایی باشند که با فناوری مالی همکاری می‌کنند که با وجود تمام تفاوت‌ها و مشکلات، شرکت‌های فین‌تک و بانک‌ها می‌توانند از همکاری متقابل بهره ببرند و بانک‌ها در طول سال‌های طولانی فعالیت خود، تجربه فوق‌العاده‌ای در تعامل با مشتریان به دست آورده‌اند که می‌تواند به کمک فین‌تک‌ها ‌آید.

توسعه فین‌تک‌ها با شکست انحصارطلبی بانک‌ها

رضا سلمانی یک کارشناس اقتصاد دیجیتال گفت: توسعه فین‌تک‌ها در کشور می‌تواند بازار خدمات مالی الکترونیک را از انحصار بانک‌ها خارج کند، در حقیقت این استارتاپ‌ها راهکاری برای خصوصی کردن خدمات مالی الکترونیکی است و بسیاری ازکشورهای جهان با استفاده از آنها عرصه خدمات مالی الکترونیکی را خصوصی کرده‌اند. او با اشاره به نقش فین‌تک‌ها در توسعه پایدار اقتصادی گفت: فین تک (Fintech) در حقیقت ترکیبی از عبارات تکنولوژی و امور مالی (financial technology) است و به شرکت‌ها یا استارتاپ‌هایی گفته می‌شود که در بخش خدمات مالی الکترونیکی در فضای مجازی فعالیت می‌کنند. سلمانی افزود: برخی از بانک‌ها و موسسات مالی دولتی، خدمات مالی و راهکار‌های اقتصادی مربوط به فضای مجازی را به صورت انحصاری قبضه کرده و همین امر موجب از بین رفتن قدرت انتخاب کاربران فضای مجازی در گزینش بستر مالی دلخواهشان شده است و بیشتر کاربران مجبور هستند برای استفاده از خدمات مالی الکترونیکی از یک بانک یا موسسه مالی دولتی استفاده کنند و کارمزد‌های زیادی بابت تراکنش‌هایشان در فضای مجازی بپردازند. این کارشناس اقتصاد دیجیتال بیان کرد: فین‌تک‌ها با استفاده از بروزترین فناوری‌ها و کاهش میزان هزینه‌های خدمات مالی در فضای غیرحقیقی، بستر مالی را برای کاربران فراهم می‌کنند که دست موسسات مالی سنتی مثل بانک‌ها را از قبضه کردن خدمات مالی الکترونیکی قطع می‌کند و انحصار آنها در این زمینه را می‌شکند. سلمانی افزود: تکنولوژی امور مالی از اوایل قرن جدید به وجود آمد و عموما به خلاقیت‌های تکنولوژیکی که در زمینه ادبیات مالی، بانکداری خرد، سرمایه‌گذاری و حتی ارزهای دیجیتال صورت می‌گیرد، اطلاق می‌شود. سرعت رشد تکنولوژی‌های امور مالی همزمان با انقلاب عصر جدید در دنیای اینترنت روند صعودی به خود گرفت و موجب سهولت در ارتباط مالی شبکه‌ای میان کاربران فضای مجازی شد.

توسعه فین‌تک‌ها به حمایت مستقیم دولت نیازی ندارد

او اضافه کرد: توسعه استارتاپ‌های فین‌تکی به حمایت مستقیم دولت نیازی ندارد اما صدور مجوز برای راه‌اندازی این گونه کسب و کارها زمان‌بر و گاهی غیرممکن است زیرا دولت تمام تلاش خود را می‌کند تا راهکار و شبکه مالی جدیدی در فضای غیر حقیقی کشور شکل نگیرد و وظیفه نظارتش چند برابر نشود این در حالی است که بسیاری از فین‌تک‌ها نیازی به نظارت دولتی ندارند و می‌توانند با تعهدات مالی دولت را از امنیت استارتاپ خود مطمئن کنند. این کارشناس ادامه داد: اگر فین‌تک‌ها بتوانند به شبکه اقتصادی کشور متصل شوند، کانال‌های مالی خصوصی متنوع و جذابی در شبکه اقتصادی کشور شکل می‌گیرد و رقابت میان فین‌تک‌ها به نفع کاربران خدمات مالی الکترونیک تمام می‌شود و استفاده از این راهکارهای مالی جایگزین شیوه‌های پرداخت مالی در فضای الکترونیکی بانک‌ها می‌شود.

ایجاد فضای مالی امن

این کارشناس اقتصاد دیجیتال بیان کرد: بسیاری از کشورهای دنیا همواره با استفاده از اینگونه استارتاپ‌ها فضای مالی امن و بدون انحصاری را برای کاربران دنیای اینترنت فراهم آورده‌اند و فین تک رابین هود که یکی از استارتاپ‌های مربوط به بازار بورس و سهام است از جمله این استارتاپ‌هاست که موجب رونق بازار بورس کشور‌های غربی شده است.

*صدیقه بهزادپور