آخرين اطلاعات مرتبط با وضعيت عدالت اجتماعي در ايران تا پايان سال ۱۴۰۰ در هشت حوزه اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي، آموزشي، سلامت، زيرساختي، جنسيتي و بين نسلي تبيين و ارايه شده است.
به گزارش بنکر (Banker)، در سال ۱۴۰۰ سرانه توليد ناخالص داخلي در كشور معادل ۹ ميليون تومان بوده است و در همين سال از كل درآمدهاي مالياتي دولت، ۳۸ درصد مربوط به ماليات اشخاص حقوقي، ۳۸ درصد مربوط به ماليات بر كالا و خدمات، ۱۹ درصد ماليات بر درآمد و تنها ۵ درصد مربوط به ماليات بر ثروت بوده است.
روستاييان در معرض نابرابري بيشتر
در همين گزارش آمده است كه هزينههاي يك خانوار شهري در سال ۱۴۰۰ با افزايش ۴۸.۹ درصدي به ۹۲.۵ ميليون تومان و هزينههاي يك خانوار روستايي با رشد ۵۲.۴ درصدي به ۵۱.۹ ميليون تومان رسيده است.
علاوه بر اين شاخص ضريب جيني كه بيانگر نابرابري است، ميگويد روستاييان در معرض نابرابري بيشتري قرار داشتهاند. همه اينها نشاندهنده اين است كه سياستهاي تورمزا، بيش از همه روستاييان را هدف قرار داده است.
با اين حال نرخ مشاركت اقتصادي جمعيت ۱۵ ساله روستاييان از شهريها نيز بيشتر است يعني روستاييان بهرغم فعاليت بيشتر، در معرض نابرابري بيشتر قرار گرفتهاند.
وضعيت عجيب نابرابري در بخش مسكن
در سال ۱۴۰۰ متوسط قيمت فروش يك متر مربع زيربناي مسكوني در شهر تهران ۳۴.۴ ميليون تومان و درنقاط شهري كشور ۱۱.۸ ميليون تومان بوده است كه نسبت به سال قبل به ترتيب ۴۰.۱ و ۵۳.۹ درصد افزايش نشان ميدهد.
نسبت متوسط قيمت يك متر مربع زيربناي مسكوني در نقاط شهري به متوسط درآمد خانوار شهري طي سالهاي ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ با نوسان همراه بوده است بهطوري كه از ۴.۴ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۱۰.۱ درصد در سال ۱۴۰۰ رسيده است.
طي سالهاي ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰، هزينه مسكن خانوار در مناطق شهري و روستايي كشور با نوسان همراه بوده است. در سال ۱۴۰۰، هزينه مسكن خانوار در مناطق شهري و روستايي كشور به ترتيب ۳۵.۹۶ و ۱۸.۵۴ درصد بوده است.
افزايش شاخص فلاكت
شاخص فلاكت حاصل جمع نرخ بيكاري و نرخ تورم است. بر اساس يكي از جداول منتشر شده از سوي مركز آمار بهرغم كاهش نرخ بيكاري در سالهاي اخير، شاهد افزايش شاخص فلاكت بودهايم بهطوريكه اين شاخص از ۱۹.۳ در سال ۱۳۹۵ به ۴۹.۴ درصد در سال ۱۴۰۰ رسيده است.
همچنين سرانه توليد ناخالص داخلي از ۹.۷ ميليون تومان در سال ۱۳۹۶ به ۹ ميليون تومان در سال ۱۴۰۰ كاهش پيدا كرده است.
كاهش ازدواج و افزايش طلاق
در بخش دوم گزارش كه به بيان شاخصهاي عدالت در بعد اجتماعي پرداخته، تصريح شده است: طي سالهاي ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ ميزان عمومي ازدواج روند كاهشي داشته است بهطوري كه اين ميزان از ۱۱.۲ درصد در سال ۱۳۹۱ (به ازاي هر هزار نفر جمعيت) به ۶.۹ درصد در سال ۱۴۰۰ رسيده است.
همچنين طي سالهاي مذكور ميزان عمومي طلاق با تغييرات اندكي از ميزان ۰.۲ درصد در سال ۱۳۹۱ به ۲.۵ درصد در سال ۱۴۰۰ رسيده است.
افزايش چشمگير خانوارهاي تحت پوشش سازمانهاي حمايتي
گزارش مركز آمار نشان ميدهد كه تعداد خانوارهاي تحت پوشش نهادهاي حمايتي نظير كميته امداد امام و سازمان بهزيستي از ۲.۰۸ ميليون خانوار در سال ۱۳۹۵ به ۳.۴۶ ميليون خانوار رسيده كه رقم بسيار قابل توجهي است.
همچنين تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش نهادهاي حمايتي ۱.۴۶ ميليون نفر در سال ۱۴۰۰ رسيده است.
علاوه بر اين، حدود ۲۳۶ هزار كودك معلول و كودك كار تحت حمايت سازمان بهزيستي قرار دارند كه نسبت به سال ۱۳۹۱ بيش از ۴ برابر رشد داشته است.
افزايش وقوع جرايم در سال ۱۴۰۰
اطلاعات مندرج در گزارش مركز آمار ميگويد در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۳۱۶ قتل، ۵۰۸۵ مرگ مشكوك به خودكشي و ۲۴۸۰۶ مرگ مشكوك رخ داده كه در هر سه مورد با افزايش نسبت به سال قبل و افق دهساله قبل مواجه بودهايم.
همچنين در سال مورد اشاره ۶۱۵ هزار فقره نزاع فردي و ۶۸۰۰ فقره نزاع دستهجمعي رخ داده كه نسبت به سال قبل قدري كاهش نشان ميدهد.
از سويي اين گزارش به ما ميگويد، آمار سرقت در كشور در حال افزايش است به گونهاي كه از ۵۴۵ هزار فقره وقوع سرقت در سال ۱۳۹۱ به ۹۰۳ هزار سرقت در سال ۱۴۰۰ رسيدهايم. در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۴۵ هزار نفر به جرم سرقت دستگير شدهاند.
كاهش هزينه خانوادهها براي امور فرهنگي
در بخش ابعاد فرهنگي شاخصهاي عدالت اجتماعي گزارش مذكور آمده است كه خانوارها ديگر مانند گذشته براي امور فرهنگي شامل تفريحات، سرگرمي و خدمات فرهنگي هزينه نميكنند.
ميتوان گفت افزايش هزينههاي ضروري زندگي در سالهاي اخير مهمترين عامل كاهش اين شاخص بوده است.
با اين اوصاف بر اساس اطلاعات، هر خانوار شهري در سال ۱۴۰۰ حدود ۱.۶ درصد از هزينههاي خالص خود را به تفريح، سرگرمي و … اختصاص داده درحالي كه اين نسبت در سال ۱۳۹۶ حدود ۲.۹ درصد بوده است.
كاهش شديد ادامه تحصيل دانشآموزان
در سال تحصيلي ۱۴۰۱-۱۴۰۰ پوشش واقعي تحصيلي در مقطع ابتدايي، دوره متوسطه اول و دوره متوسطه دوم به ترتيب ۹۷.۷، ۹۱ و ۸۰.۴درصد بوده كه نسبت به سال تحصيلي قبل در دوره متوسطه اول و دوم به ترتيب ۳.۲ و ۲.۱ واحد درصد كاهش داشته است.
در سال تحصيلي ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نرخ ترك تحصيل در مقطع ابتدايي، دوره متوسطه اول و دوره متوسطه دوم به ترتيب ۰.۹۵ ۴.۳۶ و ۲.۳۲ درصد بوده است.
در سال تحصيلي ۱۴۰۱-۱۴۰۰ حدود ۱۸۵ هزار نفر در سنين ۶ تا ۱۱ سال، ۱۸۹ هزار نفر در سنين ۱۲ تا ۱۴ سال و ۵۳۵ هزار نفر در سنين ۱۵ تا ۱۷ سال به عنوان بازمانده از تحصيل دوران ابتدايي، متوسطه اول و متوسطه دوم شناسايي شدهاند.
شكاف باسوادي بين فقرا و ثروتمندان
بر اساس اطلاعات اين گزارشها، متوسط تعداد افراد باسواد در خانوارهاي ثروتمندترين دهك شهري تقريبا ۲ برابر فقيرترين دهك شهري است اما بهرغم اين شكاف فاحش، طي ده ساله اخير متوسط تعداد افراد باسواد در خانوارهاي دهك اول از ۱.۵۱ به ۱.۶۱ رسيده درحالي كه اين نسبت در بين خانوارهاي ثروتمندترين دهك از ۳.۶۲ به ۳.۱۹ كاهش يافته است.