به گزارش بنکر (Banker)، آنطور که تحلیلگران میگویند: یکی از پایههای بنیادی رشد قیمت ارز، افزایش نرخ تورم در اقتصاد ایران است. بهزعم آنها کسری بودجه شدید دولت و رشد بیرویه نقدینگی منجر به افزایش تورم شده و افزایش تورم هم بهمعنای کاهش قدرت پول ملی در برابر سایر ارزهاست.
اصغر بالسینی، یک پژوهشگر اقتصادی در اینباره میگوید: در بُعد ساختاری، انتظارات تورمی در اقتصاد ایران، عامل افزایش قیمت نرخ ارز است. او با بیان اینکه انتظارات ناشی از کسری گسترده بودجه، از دیگر عوامل افزایش نرخ ارز است تأکید میکند: درسال۹۷ قیمتگذاری نادرست قیمت ارز و سفته بازیهای گسترده، عامل افزایش نرخ ارز شد و اثر تورمی در اقتصاد بهجای گذاشت.
محمدحسین ادیب، یک کارشناس اقتصادی دیگر هم با بیان اینکه تورم ریالی و تورم دلاری در بازه ٢٠ساله، تقریبا با هم منطبق هستند میگوید: مقایسه تورم دلاری و تورم ریالی در بازه ٢٠ساله نشان میدهد اگر در مقطعی رشد دلار کمتر از تورم ریالی بوده، در بازههای زمانی بعدی، تورم دلاری رشد بیشتری داشته است تا اختلاف بین این دو خنثی شود.
عامل میانمدت
اما صرفنظر از نرخ تورم که بهعنوان یک عامل بلندمدت همیشه قیمت ارز را تحتتأثیر قرار داده است، ظرف چند سال گذشته یک عامل میانمدت هم به عوامل تأثیرگذار بر قیمت ارز اضافه شده است. به زعم تحلیلگران، تحریمها در طول سالهای گذشته، جریانات ورودی ارز را به کشور محدود کرده و خود به عاملی برای رشد قیمت دلار تبدیل شده است؛ چرا که با افزایش تحریمها حجم عرضه ارز در بازار کاهش پیدا میکند و زمینه رشد قیمت دلار فراهم میشود. نگاهی به نمودار قیمت دلار در دهه90 نشان میدهد که هر زمان تحریمها افزایش یافته، قیمت دلار هم به سرعت افزایش یافته است.
مهدی رباطی یک کارشناس بازار سرمایه روز گذشته در اینباره توییت کرد: اگر توافق حاصل نشود قیمت دلار به 35 تا 40هزار تومان خواهد رسید. مرتضی عزتی، استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس نیز با بیان اینکه سیاست یکی از عوامل اثرگذار بر قیمت ارز است، درباره اثر احیای برجام بر قیمت دلار به ایلنا گفت: بهطور قطع با بازگشت آمریکا به برجام و آغاز فروش نفت ایران، نرخ ارز کاهش مییابد؛ چرا که عرضه ارز افزایش خواهد یافت.
عامل کوتاهمدت
در کنار عوامل بلندمدت و میانمدت، ظرف 2هفته گذشته تحولات سیاسی در افغانستان بهعنوان یک عامل کوتاهمدت به محرکی برای رشد قیمت دلار تبدیل شده است. در واقع سرعت رشد قیمت دلار از زمان تسلط طالبان بر هرات افزایش یافته است.
هرات در طول چند سال گذشته بهویژه با افزایش تحریمها به یک بازار منطقهای تامین ارز برای ایران تبدیل شده بود و تعطیل شدن بازار ارزی هرات، تأثیر زیادی بر قیمت دلار ظرف چند هفته گذشته داشته است. از طرف دیگر تازهترین خبرها نشان میدهد که سطح روابط تجاری ایران و افغانستان تحتتأثیر تنشهای سیاسی در افغانستان با کاهش مواجه شده و این موضوع ورود ارز به ایران را تحتتأثیر قرارداده است.
مرتضی عزتی، در اینباره میگوید: یکی از عوامل اثرگذار بر افزایش نرخ ارز، تحولات کشور افغانستان است؛ چرا که مقداری از منابع ارزی کشورمان از مسیر صادرات به افغانستان و صادرات مجدد از این کشور تامین میشود و کاهش فعالیتهای تجاری با این کشور باعث شده التهاباتی ایجاد شود و نامعلوم بودن شرایط و آینده افغانستان هم در بازار ارز ایران اثر گذاشته است.
جمشید عدالتیان، یک کارشناس اقتصادی هم با بیان اینکه وضعیت کشورهای منطقه بر اقتصاد ایران تأثیر دارد میگوید: بخشی از دلارهای ایران بهدلیل روابط تجاری با افغانستان از این کشور تامین میشد که اکنون متوقف شده است. چنین اتفاقاتی میتواند بر صادرات و واردات هم تأثیر بگذارد؛ زیرا از آنجا که تورم، صادرات را گران میکند، برای جلوگیری از این اتفاق، ارزش پول ملی را پایین میآورند که همین امر هم دوباره سبب تشدید تورم خواهد شد.