سیاست‌های انقباضی پولی به منظور کنترل تورم و کاهش حجم نقدینگی، تأثیرات عمیقی بر عرضه تسهیلات بانکی دارند.
به گزارش بنکر (Banker)، افزایش نرخ بهره موجب می‌شود بانک‌ها منابع خود را با هزینه‌های بالاتری تجهیز کرده و تسهیلات کمتری ارائه دهند.
این موضوع علاوه بر محدود ساختن عرضه وام‌ها، ممکن است تقاضای مشتریان را نیز کاهش دهد.
به این ترتیب، دسترسی به منابع مالی برای بخش‌هایی مانند صنایع کوچک و کسب‌وکارهای نوپا دشوار می‌شود. اگرچه این سیاست‌ها می‌توانند به کنترل تورم کمک کنند، اما ممکن است رشد اقتصادی را کاهش داده و محدودیت‌هایی برای بسیاری از مشتریان ایجاد کنند.
در این راستا نظرات کارشناسان بانکی، صادق عبداللهی‌پور و میثم حقیقی، به بررسی این موضوع پرداخته شده است.
صادق عبداللهی‌پور، کارشناس حوزه پولی و بانکی، تصریح کرد: «سیاست‌های انقباضی بانک مرکزی، نقدینگی و ظرفیت تسهیلات‌دهی بانک‌ها را کاهش می‌دهد، زیرا تأثیر مستقیمی بر مازاد بانک‌ها دارد و به تبع، بانک‌ها نمی‌توانند مانند گذشته به مشتریان تسهیلات دهند.
همچنین، افزایش نرخ بهره ناشی از این سیاست‌ها می‌تواند به سودآوری بانک‌ها آسیب برساند، هرچند این رویکرد همیشه صدق نمی‌کند.
میثم حقیقی، کارشناس دیگر حوزه بانکی، به اهمیت سیاست‌های انقباضی پولی به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی بانک مرکزی در مدیریت اقتصاد کلان و کنترل تورم اشاره کرد.
این سیاست‌ها بر کاهش حجم نقدینگی در گردش جامعه متمرکز است و به کنترل عوامل ایجادکننده تورم، از جمله نقدینگی بیش از حد، می‌پردازد.
تأثیر این سیاست‌ها بر نظام بانکی، اقتصاد کلان و تعاملات میان بانک‌ها و مشتریان از جنبه‌های مختلف قابل بررسی است.
بانک مرکزی با اجرای سیاست‌های انقباضی، سعی در کاهش نقدینگی در گردش و حفظ آن در نزد خود دارد.
این اقدام معمولاً از طریق ابزارهای مختلف از جمله افزایش نرخ سود بانکی و کنترل ترازنامه بانک‌ها انجام می‌شود.
اقدامات لازم بر قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها
گرانی تجهیز منابع: بانک‌ها منابع مالی خود را با نرخ سود بالاتری تأمین می‌کنند.
احتیاط در تخصیص منابع: به دلیل افزایش هزینه‌های تجهیز، بانک‌ها با احتیاط بیشتری به تخصیص تسهیلات می‌پردازند.
نتیجه این دو عامل، کاهش توان بانک‌ها در ارائه تسهیلات و محدودیت تقاضای مشتریان برای دسترسی به تسهیلات بانکی خواهد بود.
یکی از پرسش‌های کلیدی در تحلیل اثر سیاست‌های انقباضی این است که آیا این سیاست‌ها به کاهش یا افزایش سودآوری بانک‌ها منجر می‌شوند؟
افزایش هزینه‌های عملیاتی ناشی از تجهیز منابع گران‌تر و محدودیت در پرداخت تسهیلات، به معنای کاهش درآمدهای ناشی از تسهیلات بانکی است.
با این حال، نمی‌توان با اطمینان گفت که این سیاست‌ها به صورت قطعی موجب کاهش یا افزایش سودآوری بانک‌ها می‌شوند؛ چرا که متغیرهای دیگری مانند وضعیت بازار، نرخ تورم و میزان تقاضای مشتریان نقش تعیین‌کننده‌ای دارند.
پیامدهای سیاست انقباضی پولی برای مشتریان
کاهش نقدینگی قابل دسترس: مشتریان برای تأمین نقدینگی با محدودیت‌های بیشتری مواجه خواهند شد.
افزایش هزینه‌های مالی: برخی از مشتریان ممکن است مجبور به پذیرش نرخ‌های سود بالاتر برای دریافت تسهیلات شوند.
افزایش وابستگی به منابع غیر بانکی: به دلیل محدودیت‌های موجود، برخی مشتریان ممکن است به سمت منابع غیر بانکی با هزینه‌های بالاتر روی آورند.
به‌طور کلی، هدف بانک مرکزی از اعمال این سیاست، کاهش تورم از طریق کنترل نقدینگی است.
با کاهش نقدینگی در گردش، تقاضای کل کاهش یافته و به تبع آن، تورم کنترل می‌شود.
این سیاست‌ها تأثیرات گسترده‌ای بر نظام بانکی و اقتصاد کلان دارند و نیازمند نظارت مستمر هستند.
در نهایت، سیاست‌های انقباضی به عنوان ابزاری جهت مدیریت اقتصاد کلان، تبعات پیچیده‌ای بر بخش‌های مختلف اقتصاد دارند که نیاز به تحلیل دقیق و مستمر دارد.
مشتریان نیز با چالش‌های بیشتری در تأمین منابع مالی مواجه می‌شوند که ممکن است به منابع غیر بانکی و نرخ‌های سود بالاتر منجر گردد
