زنگ خطر ابرتورم

کارشناسان اقتصادی، در سال‌های اخیر بارها نسبت به عواقب بی‌اعتنایی دولت‌ها به کنترل تورم و خطر بروز ابرتورم در اقتصاد ایران هشدار داده‌اند.

به گزارش بنکر (Banker)، اقتصاد ایران در حالی هر روز بیش از روز گذشته در باتلاق تورم فرو می‌رود که دولت به‌جای تلاش برای بیرون آمدن از این باتلاق، به تعریف و تمجیدهای واهی از عملکرد خود در زمینه کنترل تورم و سرزنش دولت پیشین می‌پردازد.

آمارهای رسمی مرکز آمار نشان می‌دهند که متوسط تورم اقتصاد ایران در چهار دهه اخیر در حدود 18 تا 20 درصد بوده که رقم بالایی در مقایسه با میانگین جهانی محسوب می‌شود.

با این حال، وضعیت تورم در سال‌های اخیر وخیم‌تر شده و سرعت رشد آن نیز افزایش یافته است.

به‌طوری که میانگین تورم نقطه به نقطه در سال 97 معادل 26.5 درصد بوده و در سال 98 به 34 درصد رسیده است. همچنین شاخص ذکر شده در سال‌های 99 و 1400 به ترتیب ارقام 36 درصد و 41 درصد را تجربه کرده و تا پایان دی ماه سال جاری نیز به 48 درصد رسیده است.

به علاوه، در ماه‌های اخیر تورم نقطه به نقطه با ثبت ارقام بالای 50 درصد، رکوردهای جدیدی را در تاریخ اقتصادی ایرن به ثبت رسانده است.

اقتصاد در وضعیت اضطرار

همانطور که مسعود نیلی، اقتصاددان، در یادداشتی که در دنیای اقتصاد منتشر شد، گفت: اقتصاد کشور در وضعیت اضطرار به سر می‌برد.

تصویر بودجه سال آینده، ‌اشتباهات بزرگ در سیاست‌های جدید ارزی از نظر تثبیت مجدد یک نرخ رانتی برای ارز و شاید از همه بدتر، ‌اظهارنظرهای با تکرار زیاد نسنجیده و همراه با اشتباهات زیاد مقامات تراز اول سیاسی دولت، همگی متاسفانه نشانه‌هایی از درک شرایط خطیری را که در آن قرار گرفته‌ایم، بروز نمی‌دهد.

مقامات دولت ظاهرا تمایل زیادی دارند که همچنان خود را در مرحله ماه عسل انتقاد به دولت قبل نگه دارند و خود این رویکرد بیانگر عمق بسیار کم درک شرایط موجود است.

شاید بهتر باشد که برای اینکه نشان دهیم خطر ابرتورم چقدر به اقتصاد ایران نزدیک است، نگاهی به نزدیک‌ترین نمونه ابرتورم در ونزوئلا داشته باشیم.

ایران در مسیر ونزوئلایی شدن؟

بر اساس آمارهای رسمی صندوق بین‌المللی پول، میانگین تورم سالانه ونزوئلا از ابتدای سال 2000 تا 2012 برابر با 22 درصد بوده که اختلاف چندانی با میانگین تورم 18 درصدی ایران در همین بازه زمانی نداشته است.

با این وجود، تورم ونزوئلا در سال 2013 به 40 درصد و در سال 2014 به 62 درصد رسید. پس از آن شیب صعودی تورم در اقتصاد ونزوئلا افزایش یافت و تورم سالانه در سال‌های پس از آن به ترتیب معادل 121 درصد، 255 درصد، 264 درصد ثبت شد و در سال 2018 بالاترین حد خود یعنی 130 هزار درصد را ثبت کرد.

این آمارها حاکی از آن هستند که مسیر تورم در ایران تفاوت چندانی با تورم ونزوئلا نداشته و اقتصاد ونزوئلا به طور ناگهانی از یک تورم مزمن وارد یک ابرتورم شده است.

بنابراین اصلا بعید نیست که اقتصاد ایران هم در آینده مسیری همچون ونزوئلا را در پیش داشته باشد و مسئولان دولتی باید این زنگ خطر را جدی بگیرند.

اقتصاد ایران در خطر فروپاشی

از سوی دیگر به زعم برخی کارشناسان اقتصادی، وضعیت اقتصاد ایران در صورت ابتلا به بیماری ابرتورم، نه مثل ونزوئلا بلکه بدتر از آن خواهد شد!

بررسی زیرشاخص‌های توسعه نشان می‌دهد که هرچند مردم ونزوئلا درگیر تورم‌های بسیار بالا هستند اما در بسیاری از معیارهای توسعه، وضعیت بهتری نسبت به مردم ایران دارند.

وضعیت ونزوئلا از نظر شاخص‌هایی مثل شادی، کیفیت محیط زیست یا آزادی فردی بسیار بالاست. این موارد در حقیقت دستاوردهایی است که تحمل تورم بالا را برای مردم این کشور میسر می‌کند.

با این وجود ایران در بسیاری از این شاخص‌ها جزو ضعیف‌ترین کشورهای جهان محسوب می‌شود و همین موضوع، تورم بالا را برای مردم غیر قابل تحمل خواهد کرد.

در واقع کارشناسان عقیده دارند که اگر اقتصاد ایران بخواهد مسیر ونزوئلا را برود، وضعیت بدتری از این کشور خواهد داشت و خطر فروپاشی اقتصادی بسیار جدی خواهد بود.