به گزارش بنکر (Banker)، سد مقاومتی دلار که پیش‌تر در میانه کانال سیزده‌هزار تومان بود حالا به ۱۴ هزار تومان منتقل شده است. دلار از آبان ماه سال جاری تغییر کانال را کلید زده است و حالا در ماه‌های گذشته از کانال یازده هزار تومان به کانال 14هزار تومان رسیده و در حال ورور به کانال 15هزار تومان است. براساس این گزارش قیمت هر یورو نیز به ۱۵هزار و ۲۰۰تومان رسید که در قیاس با دیروز رشدی ۱۰۰تومانی را شاهد است. نرخ خرید یورو از مردم در صرافی‌های بانکی نیز برابر با ۱۴هزار و ۹۰۰تومان اعلام شد.
با نزدیک شدن به زمان انتخابات مجلس این بیم می‌رود که قیمت دلار باز هم گرانتر شود و سیاستهای بانک مرکزی برای کنترل آن بی‌نتیجه بماند. دولت در روزهای پایانی سال با کسری بودجه جدیدی مواجه است. برخی کارشناسان علت افزایش قیمت دلار را بی‌ارتباط با این امر نمی‌دانند. خالی شدن صندوق ذخیره ارزی از دلار در کنار فشار تحریم‌ها شرایط اقتصادی کشور را پیچیده کرده است. بیم آن می‌رود قیمت ارز مانند سال گذشته تخت گاز پیش برود و کنترل شرایط از دست بانک مرکزی نیز خارج شود.
اعتراف همتی به رشد نقدینگی
هر چند عبدالناصر همتی رئیس‌کل بانک مرکزی در یادداشتی نوشت: بانک مرکزی در یک سال گذشته تا حدود زیادی در مهار تورم و نرخ ارز موفقیت نسبی داشته است.آمارهای رشد نقدینگی باید با توجه به روندهای بلندمدت متغیرهای پولی کشور تحلیل شود، به‌طوری که رشد نقدینگی امسال اندکی از میانگین رشد نقدینگی ۵۰ساله کشور که ۲۵ درصد بود، بیشتر است. افزوده شدن خالص ذخایر ارزی کشور نقش عمده‌ای در این رشد داشته است.
به عبارتی وی اذعان می‌دارد که ما با رشد نقدینگی مواجه شدیم که این رشد می‌تواند زمینه ساز تورم بیشتر و پایین آمدن ارزش پول ملی و افزایش نرخ دلار باشد.
برداشت از حساب ذخیره ارزی و صندوق
محمود جامساز اقتصاددان در گفت‌وگو با آفتاب یزد در این خصوص گفت: مسئله قیمت ارز در کشور طی سالهای گذشته هیچ گاه از ثبات برخوردار نبوده و علتش سیاستهای داخلی از یک سوی و سیاستهای خارجی از دیگر سو است.
وی ادامه داد: ما در زمینه دیپلماسی و روابطی که با کشورهای غربی و آمریکا داریم از زمان آقای احمدی نژاد که 6 قطعنامه علیه ایران صادر شد و تحریم‌ها اعمال گردید، باعث شد قیمت دلار به شدت افزایش پیدا کند تا جایی که تا دو سال گذشته به مرز 20 هزار تومان هم رسید.
وی خاطرنشان کرد: اما بعد از برجام و برداشتن تحریم‌ها روی قیمت ارز نیز این مسئله تاثیر گذاشت که مقداری اثرات روانی داشت و باعث شد مختصر رونقی در اقتصاد ایران ایجاد شود. متاسفانه پس از خروج آمریکا از برجام، تحریم‌های شدیدی در دومرحله علیه ایران اعمال شد و ما شاهد این بودیم که علیرغم تمام تلاش بانک مرکزی برای حفظ دلار در محدوده 12هزار تومان قیمت دلار نوسان پیدا کرده و در حال ورود به کانال 15 هزار تومان می‌باشد.
به اعتقاد وی البته اگر دولت به اندازه کافی ارز ذخیره کرده بود و از حساب ذخیره ارزی و از صندوق توسعه ملی برداشت‌هایی نمی‌کرد که صرف امور غیر اقتصادی شود و این برداشتها را صرف تولید می‌کرد، ما می‌توانستیم از طریق رشد اقتصادی یک مقداری قیمت دلار را کنترل کنیم.
کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ دلار
محمود جامساز با بیان این که ما با این تورم وحشتناک روبرو شدیم و پایه پولیمان بالا رفته است، ادامه داد: اخیرا اعلام شده است که 28درصد پایه پولی کشور بالا رفته است که این مسئله روی رشد نقدینگی تاثیر گذاشته و باعث کاهش ارزش پول ملی شده است. کاهش ارزش پول ملی به معنای افزایش نرخ دلار وسایر کالاهاست. ضمن این که ما در انزوای سیاسی و اقتصادی قرار گرفته‌ایم و مثل جزیره دورافتاده نمی‌توانیم با سایر کشورهای دنیا ارتباط برقرار کنیم.
این اقتصاددان تصریح کرد: صادرات نفت ایران به شدت کاهش یافته و با دور زدن تحریم‌ها به 200 هزار بشکه در روز رسیده است که معلوم نیست پولش چگونه بر می‌گردد. اروپا نیز از ایران توقع تصویب FATF و کنوانسیون‌های وابسته را دارد.با توجه به این که ایران گفته گام پنجم را بر می‌دارد، آنها از ایران نامید شده‌اند.اینستکس هم که کنار رفته و این امر باعث شده که امید ورود ارز به کشور کاهش یابد و با کمبود بیشتر دلار مواجه شویم.
وی افزود: در این مدت هم بانک مرکزی از صندوق ذخیره ارزی تلرانس بازار را کنترل کرده و نگذاشته قیمت بازار افزایش یابد. ما در حال حاضر با کسری بودجه شدیدی که گفته می‌شود حدود 150هزار میلیارد تومان است روبرو هستیم. رشد اقتصادی ما علیرغم آن که ادعا می‌شود مثبت شده، منفی است. تولید کمتر شده و درآمدمان پایین آمده است. در این حال درآمد مالیاتی دولت نیز در کنار کمبود درآمدهای ارزی کم شده است. برنامه مشخصی برای مالیات وجود ندارد و فرار مالیاتی نیز همچنان ادامه دارد.
دولت در پرداخت هزینه‌های جاری با چالش روبروست
وی با اشاره به این که دولت در پرداخت هزینه‌های جاری خود به شدت با چالش روبروست، تصریح کرد: دولت برای پرداخت هزینه‌های خود به بانک مرکزی رجوع می‌کند و با چاپ اسکناس پایه پولی بالا رفته و با افزایش نقدینگی باعث تورم و کاهش ارز ش پول ملی می‌شود. طبیعی است در این داستان قیمت دلار نیز بالا می‌رود.
وی گفت: البته در آستانه انتخابات من فکر نمی‌کنم انتخابات به تنهایی در مورد قیمت دلار تاثیر داشته و آن را افزایش دهد، این سیاستهای بانک مرکزی است که برای کاهش کسری بودجه مقدار زیادی اسکناس چاپ می‌کند و اخیرا نیز اوراق بدهی دولت نیز از طریق بورس عرضه می‌شود. از آنجایی که بور س عمق کافی ندارد و بیشتر شرکتهای آن دولتی هستند تا جایی که 50 درصد آنها زیانده می‌باشند، قیمت‌های حبابی شکل گرفته‌اند. ضمنا دولت از شرکتهای دولتی که در بودجه ردیف دارند خواسته 200 هزار میلیارد تومان در زیرساختهای اقتصاد هزینه کنند تا اقتصاد کشور سروسامان یابد. همچنین بخشی از آن را نیز به بودجه عمرانی کمک کنند که بنده فکر نمی‌کنم این کار صورت بگیرد زیرا که دولت با کمبود شدید ارز و ریال مواجه است.
این اقتصاددان با ذکر این نکته که دولت قیمت ارز را در صرافی‌های خود بالا برده وبه 13 هزار و 900 تومان رسانده است، اظهار داشت: طبیعی است که قیمت ارز در بازار آزاد از قیمت تعینی دولت فراتر رودوبه مرز 15 هزار تومان برسد.
محمود جامساز ادامه داد: در آینده نزدیک بعد از اتمام مهلت اروپا به ایران برای امضای لوایح FATF به خاطر این که این مسئله مخالفان زیادی در ایران دارد، مسئله برجام به شورای امنیت ملی ارجاع می‌شود و بدون وتو تصویب خواهد شد. در این صورت تحریم‌های اتحادیه اروپا نیز بر می‌گردد و احتمال دارد ایران زیر بند هفت منشور سازمان ملل برود و مشکلات عدیده‌ای برای ایران ایجاد شود.
وی افزود: مسلما ائتلافی میان اروپا و آمریکا و کشورهای عربی علیه ایران در حال شکل‌گیری است و ایران بیش از هر زمانی در انزوای سیاسی و اقتصادی قرار خواهد گرفت که منجر به کاهش تولید، افزایش فقر و تورم و کاهش رفاه عمومی و گرانی می‌شود.
شوک ارزی دیگر در راه است؟
وی خاطرنشان کرد: با این اوصاف انتظار نمی‌رود دلار در همین حد نگه داشته شود و حتما یک شوک ارزی دیگر خواهیم داشت که اقتصاد ایران را وارد مرحله رکود و تورم شدیدتری خواهد کرد.
به گفته وی سیاستهای پولی ومالی بانک مرکزی و دولت سیاستهای کوتاه مدتی است وانتظارات دولت این است که از این سیاستها بهره‌گیری کند، اما شرایط اوضاع اقتصادی و سیاسی طوری نیست که توقع دولت برآورده شود.
وی تصریح کرد: ما استراتژی منسجم برای اقتصاد نداریم.تا اقتصاد کشور سامان نیابد ومتحول نشود وبر اساس بازار بنیاد نشود، به جایی نخواهیم رسید. متاسفانه تا انحصار دولتی بر بازار حاکم است و استعدادهای بخش خصوصی شکوفا نشود، ما با این مشکلات مواجه هستیم.
این اقتصاددان تاکید کرد که اولویت اول دولت باید اقتصاد باشد.اگر ما بازار رقابتی و آزاد نداشته باشیم نمی‌توانیم به دموکراسی دست یابیم. متاسفانه اولویت در کشور سیاسی است واقتصاد در مراحل بعدی قرار گرفته است. این مسئله نمی‌تواند کشور را از حالت رکود تورمی بیرون بیاورد. ما در حال حاضر شاهد افزایش فقر هستیم و دولت قرار است به 60 میلیون نفر کمک معیشتی دهد.
جامساز خاطرنشان کرد: باید تغییر وتحول اساسی در زمینه اقتصاد صورت گیرد.اقتصاد آزاد و رقابتی باعث رونق می‌شود و می‌توانیم در پرتو آن با تحریم‌ها کنار بیاییم. در زمینه دیپلماسی هم لازم است اقدامات تلطیفی صورت گیرد با شرکای قدیم تجاری اروپایی در سایه تلطیف دیپلماسی بخشی از فرآورده‌های نفتی وفلزات را صادر کنیم تا موقعیت اقتصادی کشور سامان یابد.
وی گفت: اما اگر قرار باشد از اقتصاد جهان روز به روز دورتر شویم، قطعا تراز تجاری ما منفی شده و مشکلات عدیده‌ای برای کشور پیش می‌آید. در این راستا دلار نیز روزبه روز گرانتر خواهد شد.
