شبه‌پول یکی از ارکان نقدینگی است که بانک مرکزی آمار آن را به صورت ماهانه اعلام می‌کند و آخرین آمار آن تا مهر سال جاری موجود است.
به گزارش بنکر (Banker)، این متغیر پولی در واقع پولی را شامل می‌شود که نزد بانکها در حساب‌های پس‌انداز و سپرده‌های بلندمدت نگهداری می‌شود و افراد در لحظه نمی‌توانند از آن‌ها برداشت کنند.
مطابق گزارش بانک مرکزی حجم شبه‌پول در مهر 1402 به رقم 5 هزار و 432 هزار میلیارد تومان رسیده است.
بررسی رشد هفت‌ماهه شبه‌پول یعنی تغییرات این متغیر پولی در ماه مهر نسبت به ابتدای سال نشان می‌دهد رشد این متغیر در سال جاری به 15.4 درصد رسیده ومقدار این رشد در سال جاری نسبت به سال قبل افزایش یافته است.
در این گزارش رشد هفت ماهه شبه‌پول در ده سال اخیر بررسی شده است.
رشد هفت ماهه شبه‌پول در 1402؛ 15.4 درصد
عمده خلق پول توسط بانکها انجام می‌شود. این نهادهای مالی مقادیری سپرده از مشتریان خود دریافت می‌کنند و از سوی دیگر به تقاضاکنندگان پول وام ارائه می‌دهند.
اعطای وام باعث می‌شود پول به گردش بیفتد و از آن پول بیشتری خلق شود. به تمام پولی که توسط بانکها خلق می‌شود نقدینگی گفته می‌شود.
نقدینگی که متغیر پولی اصلی در رابطه با رشد تورم است، از دو جزء تشکیل می‌شود.
قسمتی از آن همان پولی است که در دسترس مردم در جامعه است و به صورت سکه، اسکناس یا موجودی حساب‌های جاری بانکی وجود دارد و پول نامیده می‌شود.
قسمت دوم نیز پولی است که در حساب‌های بلندمدت و پس‌انداز بانکها سپرده‌گذاری می‌شود که همان شبه‌پول است.
بنابراین شبه‌پول بخشی از نقدینگی است که کمتر به گردش درمی‌آید و ایجاد تورم کمتری می‌کند. با این حال رشد این متغیر پولی به معنای رشد منابع در اختیار بانکها برای خلق پول بیشتر است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد هفت ماهه شبه‌پول در سال 1402 به 15.4 درصد رسیده است.
حجم شبه‌پول در انتهای اسفند ماه 1401 که میزان این متغیر را در آغاز سال 1402 نشان می‌دهد برابر با 4 هزار و 707 هزار میلیارد تومان بوده که در مهر امسال به 5 هزار و 432 هزار میلیارد تومان رسیده است.
روند رشد هفت ماهه شبه‌پول در ده سال اخیر نشان می‌دهد رشد این متغیر در یک سال گذشته سه روند کلی را تجربه کرده است.
افزایش یک درصدی رشد هفت ماهه شبه‌پول در سال گذشته
در سال‌های 1393 تا 1397 رشد هفت ماهه شبه‌پول به طور کلی روندی نزولی داشته است به طوری که از 25.9 درصد در سال 1393 به 8.7 درصد در سال 1397 رسید.
بنابراین در این سال‌ها رشد نقدینگی از ناحیه شبه‌پول کاهش یافت و به عبارت دیگر حجم شبه‌پول و در نتیجه نقدینگی با سرعت کمتری افزایش یافت.
از سال 1397 رشد هفت ماهه شبه‌پول افزایش یافت و به 22.4 درصد رشد در سال 1400 رسید. بنابراین در این مدت بانکها منابع بیشتری برای خلق پول در اختیار داشتند.
در فاصله سال‌های 1400 تا 1401 رشد هفت‌ماهه شبه‌پول کم شد به طوری که در سال 1401 به 14.3 درصد رسید.
با این حال در سال جاری حجم شبه‌پول در هفت ماه نخست سال مجددا 1 درصد رشد کرد و رشد آن به 15.4 درصد در سال جاری رسید.
به نظر می‌رسد کاهش حجم شبه‌پول پس از سال 1400 در نتیجه اعمال محدودیت بر بانکها از سوی بانک مرکزی رخ داده باشد.
بانک مرکزی از ابتدای دولت سیزدهم برای کنترل رشد نقدینگی برنامه‌هایی از جمله افزایش نرخ سپرده قانونی بانکها را در دستور کار قرار داد.
با این مقررات بانکها موظف شدند درصد بیشتری از سپرده‌های خود را نزد بانک مرکزی بگذارند و بنابراین حجم شبه‌پول کنترل و دست آن‌ها برای خلق زیاد نقدینگی بسته شد.
حالا افزایش نسبی رشد این متغیر پولی در یک سال اخیر می‌تواند حاکی از این باشد که از محدودیت بانکها کمی کاسته شده است.
