به گزارش بنکر (Banker)، آمارها حاکی از آن است که رکورد ۲۵ساله تورم سالانه که در خردادماه شکسته شده بود، دوامی نداشت و این متغیر در تیر ماه با رسیدن به رقم ۲/ ۴۴درصد دوباره رکوردشکنی کرد. طبق این اطلاعات تورم ماهانه با یک‌درصد افزایش نسبت به ماه گذشته ۵/ ۳درصد ثبت شد که بالاترین میزان در ۸ماه اخیر است.
در این گزارش تورم نقطه به نقطه در جهت معکوس تورم سالانه حرکت کرده و میزان آن ۶/ ۴۳درصد ذکر شده است که نسبت به ماه قبل و همچنین قله ۵/ ۴۹درصدی فروردین ماه شاهد کاهش بوده است.
تورم نقطه به نقطه ۶/ ۴۳درصدی تیرماه به این معناست که خانوارهای کشور به طور میانگین ۶/ ۴۳درصد بیشتر از تیر ۱۳۹۹ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند.
به نظر می‌رسد رشد بیش از ۹درصدی پایه پولی در سه ماه ابتدایی امسال بر اثر استفاده دولت از تنخواه‌گردان بانک مرکزی برای پرداخت دستمزد کارکنان دولت در اردیبهشت ماه تاثیر خود را در تورم ماه های خرداد و تیر منعکس کرده است. همچنین این آمارها نشان می‌دهد تورم سالانه در ۱۰ماه گذشته به‌طور پیوسته روندی صعودی را طی کرده است.
تورم در آغاز تابستان
آمارهای مربوط به شاخص قیمتی مصرف‌کننده در تیرماه از سوی مرکز آمار ایران منتشر شد. طبق این گزارش تورم ماهانه تیرماه با یک‌درصد رشد نسبت به خرداد به ۵/ ۳درصد رسید. طبق اطلاعات قبلی منتشرشده این سطح از تورم ماهانه در هشت ماه گذشته بی‌سابقه است. به بیانی دیگر در سال ۱۴۰۰ این بالاترین عدد ثبت‌شده برای تورم ماهانه است و آخرین تجربه از چنین سطح بالایی از تورم ماهانه به آبان ماه سال گذشته برمی‌گردد. گزارش منتشرشده از مرکز آمار نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه در تیرماه ۱۴۰۰ نسبت به خردادماه کاهش یافته است؛ تورم نقطه به نقطه اولین ماه بهار عدد ۶/ ۴۳ را به ثبت رساند که از کاهش ۴درصدی تورم نقطه به نقطه نسبت به ماه گذشته خبر می‌دهد. معنای ساده تورم نقطه به نقطه این است که یک خانوار ایرانی برای خرید مجموعه‌ای از کالاها و خدمات یکسان در تیر ۱۴۰۰ باید ۶/ ۴۳درصد هزینه بیشتری نسبت به‌تیرماه ۹۹ بپردازند.
آمار بعدی اعلام‌شده در این گزارش نرخ تورم سالانه است که در تیر ماه سال جاری در عدد ۲/ ۴۴درصد ایستاده است. این عدد در ۲۵ سال گذشته بی‌سابقه است و رکورد قبلی خود را که ماه گذشته به ثبت رسانده بود، شکست. این عدد نسبت به خرداد ماه ۲/ ۱درصد افزایش یافته است.
تورم روستایی بالاتر از تورم شهری
جزئیات اعلام‌شده در گزارش مرکز آمار نشانگر آن است که خانوار روستایی افزایش هزینه بیشتری را نسبت به خانواده شهری متحمل شده‌اند. براین اساس تورم نقطه به خانوار شهری در تیرماه ۱۴۰۰ به عدد ۹/ ۴۲ رسیده است. این درحالی است که این شاخص برای خانواده های روستایی در عدد ۷/ ۴۷درصد ایستاده است.
همچنین در نرخ تورم سالانه برای خانوار شهری و روستایی نیز همان ترتیب برقرار است؛ به‌طوری‌که نرخ تورم سالانه خانوار شهری با ۲/ ۱درصد افزایش نسبت به خرداد در عدد ۷/ ۴۳ ایستاده؛ درحالی‌که تورم سالانه خانوار روستایی با رشد ۷/ ۱درصدی به ۳/ ۴۷درصد رسیده است.
این تفاوت اما در تورم ماهانه از این ترتیب پیروی نمی‌کند و تورم ماهانه خانواده شهری بالاتر از تورم ماهانه خانواده روستایی است. بر همین اساس در تیرماه نرخ تورم ماهانه برای خانوار شهری با ۱/ ۱درصد افزایش نسبت به ماه قبل ۶/ ۳درصد و برای خانوار روستایی با رشد ۶/ ۰درصدی نسبت به ماه گذشته به عدد ۲/ ۳درصد رسیده است.
تورم خوراکی‌ها بالاتر از دیگر کالاها
گزارش تورم تیرماه اطلاعات مربوط به تورم گروه خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات و گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات را به تفکیک اعلام کرده است. بر همین اساس در تیرماه تورم سالانه گروه خوراکی‌ها با افزایش ۹/ ۲درصدی به ۵/ ۵۴درصد رسیده است. این در حالی است که تورم سالانه گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات با ۵/ ۰درصد رشد نسبت به ماه قبل به عدد ۴/ ۳۹درصد رسیده است. تورم بالاتر گروه کالاهای خوراکی نسبت به کالاهای غیرخوراکی در تورم نقطه‌ای نیز تکرار شده و نرخ تورم نقطه‌ای گروه خوراکی‌ها با ۴/ ۵درصد کاهش نسبت به ماه قبل به عدد ۹/ ۵۶درصد رسید.
این روند نزولی در گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات نیز تکرار شد و تورم نقطه به نقطه این گروه با ۴/ ۳درصد کاهش نسبت به خرداد ماه به عدد ۴/ ۳۷درصد رسید. با این حال در تورم ماهانه گروه کالاهای غیرخوراکی رشد بیشتری را تجربه کرده است. برهمین اساس تورم ماهانه کالاهای خوراکی در تیر ماه با یک‌دهم درصد کاهش نسبت به خردادماه به ۱/ ۳درصد رسید؛ اما وضعیت در گروه کالاهای غیرخوراکی و خدمات متفاوت است و تورم ماهانه این گروه با ۶/ ۱درصد افزایش، رشد چشم‌گیری را نسبت به خرداد ماه به ثبت رساند و به عدد ۸/ ۳درصد رسید. در گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به گروه «میوه و خشکبار»، گروه «سبزیجات» (کاهو، پیاز و هویج فرنگی) و گروه «لبنیات و تخم مرغ» (تخم مرغ) است. در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات»، گروه «هتل و رستوران» (هزینه تالارهای پذیرایی و غذاهای سرو شده در رستوران)، گروه «بهداشت و درمان (انواع ویزیت و خدمات طبی سرپایی)، گروه «حمل‌و‌نقل» (کرایه و انواع خودرو) بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند.
متهم ردیف اول تورم
طبق آمارهای منتشرشده از سوی بانک مرکزی و گزارش‌های وضعیت اقتصاد کلان کشور، سطح نقدینگی از ۳۷۰۰هزار میلیارد تومان عبور کرده است و پایه پولی با رشدی بیش از ۹درصدی در سه ماه ابتدایی امسال وارد کانال ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی شده است. چندی قبل، رئیس کل سابق بانک مرکزی در اظهاراتی اعلام کرد که دولت به‌منظور تامین حقوق کارکنان خود در اردیبهشت ماه دست به استفاده از تنخواه خود نزد بانک مرکزی زده است. تنخواه‌گردان بخشی از ترازنامه بانک مرکزی است و به این معناست که دولت و وزارت امور اقتصادی و دارایی برای تامین هزینه‌های خود می‌توانند از منابع بانک مرکزی استفاده کنند و تا پایان سال فرصت دارند آن را به بانک مرکزی بازپرداخت کنند.
بر اساس قانون، دولت می‌تواند برای تامین هزینه‌های جاری خود به میزان ۳درصد از بودجه مصارف عمومی کشور را در قالب تنخواه‌گردان از بانک مرکزی استقراض کند. طبق قانون در شرایط خاص این ۳درصد می‌تواند به ۶درصد افزایش یابد. معنای ساده سخنان رئیس سابق بانک مرکزی این حرف پرداخت دستمزد کارمندان دولت از پایه پولی است. به نظر می‌رسد این اقدامات نتایج خود را با صعودی شدن دوباره روند قیمت کالاها و خدمات به نمایش گذاشته است و به افزایشی شدن انتظارات تورمی دامن زده است. پیش بینی می‌شود اگر رشد پایه پولی با سرعت سه ماه ابتدایی امسال به رشد خود ادامه دهد، در پایان امسال پایه پولی بیش از ۴۲درصد افزایش را تجربه می‌کند که رقم قابل توجهی است و می‌تواند تبعات تورمی چشم‌گیری از خود به جا بگذارد.
