به گزارش بنکر (Banker)، به نظر می‌رسد قیمت ارز و سکه طی ۴۰ سال گذشته روند رو به رشدی را تجربه کرده و در برخی مقاطع خاص به نقطه اوج افزایش قیمت رسیده است. بررسی روند تغییرات قیمت دلار نشان می‌دهد که این ارز خارجی در فاصله سال‌های ۵۸ تا ۶۷، افزایش تدریجی و آرامی را در قیمت‌هایش تجربه می‌کند و از ورود به کانال ۱۰۰ تومان ناکام می‌ماند.
دلار در دهه ۷۰
با این حال پس از به اتمام رسیدن جنگ تحمیلی، قیمت دلار با جهش قیمتی مواجه می‌شود و از ۹۶ تومان در سال ۶۷ به ۱۲۰ تومان در سال ۶۸ می‌رسد. روند آرام رشد قیمت‌ها در فاصله سال‌های ۶۸ تا ۷۳ از سر گرفته می‌شود، به طوری که در طول این مدت دلار در کانال ۱۰۰ تومان جا خوش می‌کند. با این حال دلار به یکباره با رشد ۴۷ درصدی مواجه می‌شود و از ۱۸۰ تومان در سال ۷۲ به ۲۶۳ تومان در سال ۷۳ می‌رسد. پس از آن نیز بار دیگر دلار با یک جهش قیمتی و با رشد ۵۳ درصدی به ۴۰۳ تومان در سال ۷۴ می‌رسد.
اوج‌گیری قیمت‌ها در دهه ۷۰ همچنان ادامه می‌یابد، به طوری که قیمت دلار با جهش قیمتی ۳۷ درصدی، از ۴۷۸ تومان در سال ۶۶ به ۶۴۶ تومان در سال ۷۷ می‌رسد. به طور کلی تغییرات قیمت دلار نشان می‌دهد که این ارز خارجی از سال ۷۲ تا سال ۷۹ با رشد بیش از ۳۵۰ درصدی از ۱۸۰ به ۸۱۳ تومان می‌رسد.
اما با آغاز دهه ۸۰، دلار عقب‌نشینی کرده و وارد کانال ۷۰۰ تومان می‌شود. با این حال از سال ۸۲ به بعد دلار بار دیگر روند آرام افزایش قیمتش را شروع می‌کند و به تدریج وارد کانال ۹۰۰ تومان می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت دلار تا پایان سال ۸۷ از ورود به کانال هزار تومان ناکام می‌ماند و عبور از مرز روانی بازار برای وی ناممکن می‌شود. با این حال سال ۸۸ آغازی برای ورود دلار به کانال ۱۰۰۰ تومان شد و رشد اندک قیمت آن تا سال ۸۹ ادامه یافت.
جهش بزرگ دهه ۹۰
دهه ۹۰ اما آغاز جهش‌های بزرگ قیمتی در بازار ارز و طلای کشور شد. این موضوع نتیجه مستقیم اعمال تحریم‌ها از سوی دولت آمریکا بود. این موضوع با کاهش شدید درآمدهای نفتی کشور همراه شد که به تبع آن درآمدهای ارزی دولت نیز به میزان زیادی کاهش یافت. به این ترتیب جهش قیمت دلار در سال با رشد ۶۴ درصدی از ۱۱۰۰ به ۱۸۰۰ تومان رسید. درست پس از آن بود که بازار ارز جهش قیمتی بزرگی را تجربه کرد. به این ترتیب قیمت دلار از ۱۸۰۰ به ۳۶۵۰ تومان می‌رسد که معادل رشد ۱۰۳ درصدی آن است.
پس از آن رشد آرام قیمت ارز تا سال ۹۵ تداوم می‌یابد. چنین رشد آرامی در قیمت ارز نتیجه به بار نشستن برجام و دستیابی به توافق جامع هسته‌ای بوده است. به نظر می‌رسد به نتیجه رسیدن برجام که با افزایش تعامل ایران با دیگر کشورها و حضور ایران در بازارهای جهانی همراه شد، تاثیر مثبتی بر روند قیمت‌ها در بازار ارز برجای گذاشت. به این ترتیب تا سال ۹۵ بازار ارز روند باثباتی را تجربه کرد.
با این حال مقایسه قیمت دلار در سال‌های ۹۵ و ۹۶ موید رشد ۱۴ درصدی آن است، به طوری که از ۳۷۵۰ به ۴۲۵۰ تومان رسید. در زمستان سال ۹۶ اما قیمت دلار روند رو به رشد خود را آغاز کرد. چنین رشدی در نتیجه نگرانی‌ها در خصوص آینده برجام اتفاق افتاد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در زمستان سال ۹۶ و چند ماه پیش از اعلام رای نهایی دولت آمریکا در خصوص برجام، التهابات قیمتی بازار ارز آغاز شد. اگرچه افزایش قیمت‌ها در این سال چندان محسوس نبود، با این حال زمینه‌ای برای جهش‌های گسترده قیمتی در سال‌های پس از آن شد.
روزهای آرام پس از برجام
افزایش نگرانی‌ها در خصوص آینده برجام را می‌توان با بررسی روند قیمت دلار در ابتدای سال ۹۷ به وضوح قابل رویت دانست، به طوری که از فروردین ماه سال گذشته دلار وارد کانال ۵ هزار تومان شد و در آمادگی کامل برای جهش‌های قیمتی بعد از تصمیم دولت آمریکا به سر می‌برد.
پس از خروج یکجانبه آمریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه سال گذشته، جهش‌های گسترده قیمتی در بازار ارز آغاز شد. به این ترتیب با شدت گرفتن ناآرامی‌های ارزی و افزایش فعالیت دلالان در بازار، قیمت دلار توانست با ثبت رکوردهای قیمتی خود، به کانال ۲۰ هزار تومان نیز نزدیک شود. اگرچه این رشد دوام چندانی نیافت، با این حال عقب‌گرد دلار با ثبت متوسط قیمت ۱۵ هزار تومانی آن در پایان سال ۹۷ همراه شد.
از سوی دیگر سیاست دولت در فروردین ماه سال گذشته و به جهت مقابله با ادامه رشد قیمت‌ها نیز توانست به افزایش فعالیت‌های دلالی بازار دامن بزند. به این ترتیب تک‌نرخی شدن قیمت دلار در سال گذشته و اعلام قیمت واحد ۴۲۰۰ تومانی برای هر واحد دلار، با افزایش رانت و فساد در بازار ارز به افزایش دوباره قیمت‌ها دامن زد و به کنترل قیمت‌ها در بازار کمکی نکرد.
تلاطمات ارزی سال‌های اخیر
مقایسه قیمت‌ها در سال‌های ۹۶ و ۹۷ نشان می‌دهد که هر دلار آمریکا از چهار هزار و ۲۵۰ تومان، به ۱۵ هزار و ۱۵۰ تومان رسیده است که به معنای رشد بیش از ۲۵۰ درصدی دلار تنها به فاصله یک سال است. از ابتدای سال جاری اما بانک مرکزی با اعمال سیاست‌هایی توانسته است قیمت دلار را تا اندازه‌ای کاهش دهد، به طوری که از ابتدای سال قیمت دلار در کانال ۱۱ هزار تومان نوسان می‌کند. با این حال قیمت دلار به دنبال وقایع سیاسی اخیر بار دیگر روند رو به رشد خود را آغاز کرده و هم‌اکنون در کانال ۱۳ هزار تومان جا خوش کرده است.
به این ترتیب به نظر می‌رسد قیمت دلار در طول ۴۰ سال گذشته به برخی وقایع تاریخی واکنش مثبت نشان داده و وارد مدار صعودی شده است. با این حال بررسی‌ها نشان می‌دهد رشد قیمت دلار در سال گذشته حتی از رشد قیمت‌ها در دوران جنگ نیز بیشتر بوده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد آنچه در طول زمان توانسته بر ناآرامی‌های ارزی بازار بیفزاید، سیاست‌هایی است که از سوی دولت‌های وقت اعمال شده است. به این ترتیب سرکوب قیمت‌ها در بازار در طول سال‌های گذشته و تلاش برای آرام نشان دادن جو ارزی بازار، جهش‌های قیمتی وسیعی را به دنبال داشته است.
قله‌های تاریخی قیمت سکه
بازار سکه نیز در طول مدت یادشده روند مشابهی داشته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت سکه در سال ۵۸، ۱۳۰۰ تومان بوده و در اوج دوران جنگ و در سال ۶۵، به بیش از ۱۱ هزار تومان رسیده است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت سکه در ابتدای سال ۶۷ تا ۱۵ هزار تومان نیز پیش رفته بود. با این حال سکه در ادامه از رشد بیشتر ناکام ماند و با پایان یافتن جنگ، قیمت سکه نیز با کاهش قیمت همراه شد.
هفت سال پس از آن، در سال ۷۴ و بعد از جهش قیمت دلار، قیمت سکه نیز با جهش قیمتی مواجه شد. به این ترتیب سکه توانست به حدود ۵۵ تا ۶۰ هزار تومان برسد. در ادامه نیز رشد آرام قیمت دلار به رشد تدریجی قیمت سکه دامن زد.اما از سال ۹۰ و بعد از اعمال تحریم‌های نفتی که با جهش قیمت ارز نیز همراه شد، آهنگ رشد قیمت سکه تندتر شد. به این ترتیب در سال ۹۱ سکه توانست به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان برسد که درست یک صد برابر قیمت سال ۶۷، یعنی ۱۵ هزار تومان است.روند رو به رشد قیمت‌ها در سال‌های گذشته نیز تداوم یافته است. به این ترتیب سکه از یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان در سال ۹۶، به چهار میلیون تومان در سال گذشته رسید. در سال جاری نیز سکه توانسته است به کرات از مرز روانی پنج میلیون تومان نیز عبور کند. مقایسه قیمت‌ها نشان می‌دهد که سکه در فاصله سال‌های ۷۴ تا۹۸ و هفت سال پس از سقف قیمتی سال ۹۱، با رشد ۱۰۰ برابری در قیمتش مواجه بوده است. به نظر می‌رسد در تمام دوره‌هایی که با جهش قیمت دلار مواجه بوده‌ایم و طلای جهانی به نقطه اوج قیمتی خود رسیده، قیمت سکه نیز افزایش قیمت خیره‌کننده‌ای را تجربه کرده است.
رخدادهای سیاسی
آنچه مقایسه قیمتی ارز و سکه در طول ۴۰ سال گذشته به دست می‌دهد، تاثیرپذیری چنین بازارهایی از رخدادهای سیاسی است به طوری که بیشترین رشد قیمت‌ها در طول این سال‌ها زمانی اتفاق افتاده که در شرایط خاصی از نظر تاریخی قرار داشته‌ایم.
با این حال به نظر می‌رسد سیاستگذاری دولت در بازار نیز بی‌تاثیر نبوده، به طوری که تثبیت قیمت‌ها در این سال‌ها و فشرده کردن فنر قیمت‌ها، رخدادهای سیاسی را به عامل موثری در رها شدن یک باره آن تبدیل کرده است. از این رو انتظار می‌رود ادامه روند سیاستگذاری دولت و سرکوب قیمت‌ها با هر سیاست ممکن، بازار ارز را در معرض تکانه‌های جدید ارزی ناشی از رخدادهای سیاسی قرار دهد.
