طبق آخرین آمارها از اسفند سال ۱۳۹۹ تا به امروز بیش از ۴۱۲ هزار نفر، با توثیق سهام عدالت نسبت به دریافت وام از شبکه بانکی اقدام کرده‌اند که سهم بانک ملی از همه بانک‌ها بیشتر بوده است.
در شرایطی که وضعیت بازار بورس به گونه‌ای است که سهامداران تازه‌وارد و غیرحرفه‌ای را بیشتر از همیشه ناامید و کلافه کرده است، به نظر می‌رسد دولت به منظور جلوگیری از خروج نقدینگی از بازار، راهکارهای مختلفی را در نظر دارد که در تازه‌ترین دور از این اقدامات، امکان دریافت تسهیلات با استفاده از وثیقه گذاشتن سهام، برای عموم سهامداران آماده شده است. یعنی سهامداران می‌توانند از پولی که در بورس دارند به عنوان ضامنی برای دریافت از بانک‌ها استفاده کنند.
تصمیمی که از “عدالت” خارج شد
طرح وثیقه‌گذاری سهام برای دریافت تسهیلات در واقع از اسفند سال 99 و هم‌زمان با پیش‌زمینه‌های ریزش بازار شروع شد، اما در آن مقطع تنها محدود به سهامداران “سهام عدالت” بود، اما حالا قرار است این محدودیت برداشته شود و در صورت انجام توافق‌های نهایی، همه سهامداران می‌توانند با وثیقه‌گذاری سهامشان برای درخواست تسهیلات اقدام کنند. براین اساس، سهامدارنی که اطلاعاتشان را به طور کامل در اختیار شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (سمات) گذاشته باشند، می‌توانند پول خود را به عنوان ضامنی برای دریافت وام استفاده کنند.
سهامداران آنلاین وام می‌گیرند
محمود حسنلو/ معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپرده گذاری مرکزی
طبق آخرین آمارها از اسفند سال ۱۳۹۹ تا به امروز بیش از ۴۱۲ هزار نفر، با توثیق سهام عدالت نسبت به دریافت وام از شبکه بانکی اقدام کرده‌اند که سهم بانک ملی از همه بانک‌ها بیشتر بوده است. در نظر داریم تا بزودی توثیق سهام برای دریافت وام از سیستم بانکی را برای همه سهم ها فعال کنیم تا سهامداران بتوانند به راحتی و با استفاده از سرویس‌های آنلاین همانند اپلیکیشن های بانکی به صورت غیر حضوری نسبت به دریافت وام از این طریق اقدام کنند که طبیعتا سجامی بودن اصلی‌ترین شرط دریافت وام از بانک است.
ثبت‌نام در سجام، پیش‌شرط اول
برای دریافت این وام الزامی است افراد متقاضی ابتدا در سامانه سجام، ثبت نام و احراز هویت کرده باشند. احراز هویت سهامداران، به صورت الکترونیکی انجام خواهد شد و نیازی به مراجعه حضوری نیست. هزینه ثبت‌نام در سامانه سجام، ۱۰هزار تومان است و افرادی که امکان استفاده از تلفن همراه را ندارند، با مراجعه به دفاتر پیشخوان می‌توانند خدمات را دریافت کنند. سهامدارانی که قصد دارند از این امکان استفاده کنند، باید سریع‌تر اطلاعاتشان را در سامانه سجام تکمیل کنند.
چگونه سهامتان را وثیقه کنید؟
سهامدارن واجد شرایط وثیقه سهام باید پس از ارائه اطلاعات سهامداران توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی به بانک‌ها از طریق اپلیکیشن‌های مرتبط به بانک مورد نظر، اقدامات مرتبط با وثیقه قرار دادن سهام برای دریافت وام را انجام دهند. افراد متقاضی پس از ورود به اپلیکیشن مرتبط با بانک مورد نظر خود و طی کردن مراحل انتخاب سهام به عنوان وثیقه برای دریافت وام، یک پیامک حاوی کد تایید یکبارمصرف، جهت احراز سجامی بودن سهامدار دریافت می‌کنند. در صورت وارد کردن این کد تایید در کادر مربوطه در اپلیکیشن بانک، سهام افراد جهت قرار دادن وثیقه نمایش داده می‌شود.
سهامتان قفل می‌شود
در مرحله بعد سهامداران می‌توانند سهام مد نظر خود را جهت وثیقه تعیین کرده و سپس تعداد سهام را برای وثیقه‌گذاری انتخاب کنند. درنهایت افراد متقاضی بایدکارمزد وثیقه را پرداخت کنند و به این ترتیب مراحل وثیقه‌گذاری سهام برای دریافت وام با بورس به پایان رسیده و درخواست مربوطه ثبت می‌شود.
نکته: سهامدار باید نسبت به این موضوع مطلع باشد، سهامی که به عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات بانکی تعیین می‌شود، در شرکت سپرده گذاری به حالت فریز درآمده و سهامدار تا پایان تسویه تسهیلات خود نمی‌تواند آن را به فروش برساند.
وام را از چه بانک‌هایی دریافت کنیم؟
معاون فناوری و توسعه نوآوری شرکت سپرده‌گذاری مرکزیپیشتر گفته بود که دو بانک ملی و قرض الحسنه مهر ایران، در زمینه ارائه تسهیلات به سهامداران با استفاده از پشتوانه وثیقه سهام، پیشتاز هستند و به زودی با فراهم شدن بسترهای قانونی، این دو بانک ارائه تسهیلات را آغاز خواهند کرد. اما اینکه با گسترده شدن دامنه ارائه خدمات، کدام بانک‌ها به این طرح اضافه می‌شوند هنوز اعلام نشده است.
بانک‌ها چطور میزان وثیقه را مشخص می‌کنند؟
براساس آن‌چه اعلام شده، بانک‌ها ۷۰ درصد ارزش سهام را تسهیلات می‌دهند و ۳۰ درصد دیگر را مارجین می‌گیرند، یعنی 30 درصد را به عنوان حد ضرر نگه می‌دارند تا در صورت سقوط بیشتر بورس، میزان وام از میزان سهام بالاتر نرود. البته در این بازه زمانی، قیمت سهام تقریباً در کف است و انتظار نمی‌رود بیش از این افت کند. از سوی دیگر اگر بانک با ریسک مواجه و ارزش توثیق از مارجین کمتر شد، می‌تواند به مشتری اعلام و درخواست کند که مشتری، میزان توثیق را افزایش دهد تا بانک اقدام به فروش سهام شخص نکند.
نقدینگی در بورس می‌ماند؟
در شرایطی که یکی از مشکلات جدی این روزهای بازارسرمایه نبود نقدینگی است؛ آن‌هم در شرایطی که نقدینگی سرگردان مردم بین بازارهای دیگر دست به دست می‌شود، اگر از این به بعد سهامداران به جای فروش سهام خود جهت تامین نقدینگی از کارت‌های اعتباری و تسهیلات اعطایی بانک‌ها با توثیق سهام خود استفاده کنند سرمایه‌شان مدت بیشتری در بازارسرمایه خواهد ماند و این اتفاق در این‌روزها که بازار از کمبود نقدینگی رنج می‌برد بسیار کمک کننده خواهد بود، البته در شرایطی که این طرح در مرحله اجرا همچنان جذابیتی برای فعالان حاضر در بورس داشته باشد.
*متین کاکویی
