به گزارش بانکداران ۲۴ (Banker)،کافی است کلید واژه «ورشکستگی بانکها» را در یکی از موتورهای جستوجوی اینترنت انتخاب کنید. انبوهی از اخبار و گزارشها درباره ورشکستگی شبکه بانکی در رسانه های مختلف به چشم میخورد. برخی از رسانه ها خود فهرست بانکها و مؤسسات اعتباری ورشکسته را بر اساس خط کشهای ارزیابی خود مشخص کرده اند و رسانه دیگری از مردم میخواهد در برخی از مؤسسات سپرده گذاری نکنند.
مردم نیز دراین گیر و دار دچار سردرگمی شده اند و به دنبال محلی امن برای سپرده گذاری یا سرمایه گذاری دارایی خرد خود هستند. درطول هفته های اخیر شبکه بانکی چند ضربه محکم از ناحیه شایعات و اخبار نادرست خورده است. فیلمی متعلق به دو سال پیش به عنوان سندی برای ورشکستگی بانک پارسیان درفضای مجازی منتشر میشود و سپس درز کردن پیش خبر احتمال ادغام مؤسسات ثامن، کوثر و مهراقتصاد دردسرهای جدی برای این مؤسسات بخصوص برای ثامن که شایعه ورشکستگی آن دهان به دهان می چرخد ایجاد کرده است.
حالا پس از چند روز از انتشار این شایعه تمام سپرده گذاران ثامن حتی کسانی که دسترسی چندانی به اخبار روز ندارند، برای دریافت پول خود از صبح زود درمقابل شعب این مؤسسه صف میکشند تا روزانه بخشی از سپرده خود را دریافت کنند. در روی دیگر این سکه مدیران نگران ثامن هستند که برای تأمین نقدینگی مورد نیاز این خیل عظیم سپرده گذاران که به 600 شعبه مؤسسه درسراسر کشور هجوم آوردهاند، تلاش میکنند.
کارشناسان بانکی اعتقاد دارند انتشار اینگونه شایعات که درشرایط فعلی کشور باورپذیری بیشتری هم پیدا کرده است میتواند برای هر بانک کوچک و بزرگی مشکل جدی ایجاد کند.
درهمین راستا یکی از مؤسسات اعتباری که نام آن در خبر منتشره درخصوص ادغامی ها دیده میشود، برای اینکه خیال سپرده گذاران خود را راحت کند، پشت باجه های شعب خود انبوهی از اسکناس در مقابل دید مردم قرار داده تا مشتریان به فکر بیرون کشیدن سپرده های خود نیفتند.
اعتمادی که خدشه دار شد
آنچه مسلم است اتفاقاتی که طی ماههای اخیر در شبکه بانکی رخ داده است، اعتماد مردم به مؤسسات مالی و اعتباری را خدشه دار کرده است. هرچند بانک مرکزی در قالب اطلاعیه رسمی و گفت وگوی مقامات ارشد به سپرده گذاران ثامن اطمینان داد که نگران سپرده های خود نباشند، اما به هر روی حتی شایعه بودن این اخبار میتواند باعث ترس و نگرانی مردم شود.
به طور عمده سپرده گذاران خرد شبکه بانکی که با پس انداز گوشه ای از درآمد خود اندوخته ای مهیا کردند، بشدت نگران هستند که اتفاقی برای داراییشان بیفتد. بخصوص پس از انتشار وسیع اخبار، عکسها و فیلم های سپرده گذاران تعاونی اعتباری فرشتگان که این روزها با نام کاسپین شناخته میشود و گرفتاری آنها در دریافت پولشان، این نگرانی بیشتر شده است.
تغییر رفتار سپرده گذاران
از زمانی که سپرده گذاران ثامن برای دریافت پولشان به شعب این مؤسسه اعتباری هجوم آوردند، همه درخصوص اینکه کدام بانک یا مؤسسه برای سپردهگذاری امنتر است سؤال دارند. محلی که به دور از هرگونه ریسکی سود ماهیانه یا حداقل اصل پول سپردهگذاران را حفظ کند. گویا حالا هشدارهای بانک مرکزی درخصوص اینکه مردم سراغ مؤسسات و بانکهایی که نرخ سود بالاتر از عرف نظام بانکی میدهند، نروند، برای مردم معنا پیدا کرده است. تا زمانی که هیچ اتفاقی برای مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز نیفتاده بود، بخشی از سپردهگذاران برای کسب سود بیشتر پول خود را نزد اینگونه مؤسسات سپرده گذاری میکردند وحتی برای کسب سود بیشتر تن به ریسک هایی مانند فروش خانه مسکونی یا خودروی خود میدادند تا پول آن را به حسابهای سپرده خود اضافه کنند تا در آینده خانه و خودروی بهتری بخرند. اما حالا رفتار سپرده گذاران تغییر کرده است و با مفهوم ریسک آشنا شدهاند. حالا حتی کسانی که به هشدارها و توصیه ها درخصوص اعتماد نکردن به سودهای بالا توجه نمی کردند حاضر شده اند تا با نرخ سود مرسوم و پایینتر پول خود را در بانک هایی سپرده گذاری کنند که ریسک کمتری دارد.
برهمین اساس از زمان انتشار شایعات ورشکستگی برخی از بانکها و مؤسسات اعتباری شاهد جابه جایی و مهاجرت سپرده ها میان بانکها و مؤسسات اعتباری هستیم. کسانی که از بدون مجوز بودن برخی از مؤسسات اطمینان حاصل کرده و ریسک آن را دریافتهاند به سرعت سپرده های خود را به سایر بانکها منتقل کرده اند. درمیان سپردهگذاران افرادی هستند که بانکهای دولتی را برای انتقال سپرده های خود انتخاب کرده اند تا از امنیت سپرده خود مطمئن شوند.
چه نهادی مسئول بیمه سپرده هاست؟
به نوشته ایران، در سال ۱۳۹۲ برای نخستین بار صندوق ضمانت سپردهها تأسیس شده است که بانکها باید عضو آن باشند و مبالغی را به عنوان ضمانت به این صندوق بپردازند و اگر روزی دچار ورشکستگی شدند، این صندوق بخشی از سپردهها را به سپردهگذاران پرداخت خواهد کرد.
این صندوق در وبسایت خود سقف پرداختی به سپرده گذاران را در صورت ورشکستگی بانکها ۱۰۰ میلیون تومان برای هر سپردهگذار اعلام کرده است و اگر سپردهگذاری بیش از این میزان در بانک سپرده گذاری کرده باشد، باید از خیر بقیه پولش بگذرد یا منتظر بماند تا اموال بانک فروخته شود و طلبش را وصول کند.
صندوق ضمانت سپرده ها براساس قانون برنامه پنجم توسعه تشکیل شده و برای ضمانت پولهای مردم نزد بانکها است، تاکنون ۳۸ بانک و مؤسسه مالی و اعتباری عضو صندوق شدهاند. صندوق ضمانت سپردهها براساس ماده 95 قانون برنامه پنجم توسعه در اواسط سال 92 تأسیس شد که اساسنامه آن تهیه و ثبت شد و آیین نامهای برای فعالیت آن تهیه شده و توسط هیأت دولت تصویب و ابلاغ شد. صندوق ضمانت سپرده به صورت یک نهاد عمومی غیردولتی است که منابع آن از محل حق عضویت بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری و از محل 0.25 درصد سپردههای بانکی تأمین میشود. مدیرعامل صندوق ضمانت سپردهها، گفت: آیین نامه اولیه در سال 92 اشکالاتی داشت که در سال 93 اشکالات آن در دولت رفع شد و از اواخر سال 93 با اصلاح آییننامه و ابلاغ آن کار صندوق شروع شد.
این صندوق از هیأت امنایی متشکل از رئیس کل بانک مرکزی به عنوان رئیس هیأت امنا، وزیر امور اقتصادی و دارایی، رئیس سازمان برنامه و بودجه و معاون نظارت بانک مرکزی و 2 نفر شامل یکی از مدیران عامل بانکهای خصوصی و دیگری از مدیران بانکهای دولتی تشکیل شده و هیأت مدیره صندوق جدا از مدیرعامل است و 5 نفر هیأت مدیره مدیرعامل را انتخاب میکنند و خود هیأت مدیره توسط هیأت امنا و با حکم رئیس کل بانک مرکزی منصوب میشود. براساس قانون، همه بانکها و مؤسسات مالی و اعتباری مکلف هستند، عضو صندوق ضمانت سپرده شوند.
